Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Pan Tadeusz

Narrator w „Panu Tadeuszu” – jego rola i miejsce

Autor: Dorota Blednicka

W dziele występują obok siebie dwie formy narracyjne. W Inwokacji, niektórych fragmentach utworu, zakończeniu i Epilogu ujawnia się narrator, będący podmiotem lirycznym, który wypowiada się w pierwszej osobie liczby pojedynczej.

Podmiot liryczny w początkowych wersach ujawnia swoje odczucia, mówi o osobistej tęsknocie za ojczyzną, ujawnia swój stosunek do świata przedstawionego. Są to bezpośrednie wynurzenia „ja” lirycznego. Podmiot liryczny można utożsamić z poetą. Wynika to z zastosowania zwrotu „Litwo! Ojczyzno moja! oraz opisaniu autentycznego zdarzenia. Mały Mickiewicz zachorował i został ofiarowany pod opiekę Matki Boskiej, dzięki czemu odzyskał zdrowie:

„jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem,
(gdy od płaczącej matki pod Twoją opiekę
Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę
I zaraz mogłem pieszo do twych świątyń progu
Iść za wrócone życie podziękować Bogu)”
[Ks. I, 8-12].

Jednocześnie podmiot liryczny utożsamia się z rodakami, pozostającymi w rozproszeniu po Europie i bez ojczyzny i mówi:
„Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono” [Ks. I, 13].

To utożsamienie z emigrantami widoczne jest również w Epilogu, nacechowanym refleksjami, dotyczącymi życia na obczyźnie i coraz większym podziałem emigracji, które poeta kontrastuje z idylliczną wizją świata poematu. Również i tu ujawnia się podmiot liryczny w pierwszej osobie liczby pojedynczej:

„O gdybym kiedy dożył tej pociechy,
Żeby te księgi zbłądziły pod strzechy”
[Epilog, 107-108]

W dalszych Księgach Pana Tadeusza pojawia się narrator wszechobecny, wtopiony w społeczeństwo, o którym opowiada, i zarazem obiektywny. Jest on obserwatorem, który ze szczegółami oddaje wierność zachodzących wydarzeń, piewcą piękna natury, pozostaje jednak na zewnątrz świata przedstawionego. Czasem rolę narratora przejmują sami bohaterowie, co szczególnie widoczne jest w gawędziarskich opowieściach Wojskiego.
Narrator stara się przybliżyć portrety psychologiczne bohaterów, opowiadając o ich działaniach, lecz emocje postaci czytelnik poznaje dzięki zastosowaniu „mowy pozornie zależnej”, czyli przytaczania słów bohaterów. Dzięki temu świat przedstawiony w utworze to nie tylko obiektywna relacja wszechobecnego narratora, ale także subiektywne odczucia uczestników opisywanej historii.

Jednoczesne ujawnienie się narratora wszechobecnego i podmiotu lirycznego, następuje w końcowych wersach Pana Tadeusza:

„I ja tam z gośćmi byłem, miód i wino piłem,
A com widział i słyszał, w księgi umieściłem”
[Ks. XII, 862-863]

Szybki test:

W „Inwokacji”, niektórych fragmentach utworu, zakończeniu i „Epilogu„ ujawnia się narrator:
a) utożsamiający się z bohaterami
b) wypowiadający się w trzeciej osobie liczby pojedynczej
c) będący podmiotem lirycznym
d) wszechwiedzący
Rozwiązanie

Emocje postaci czytelnik poznaje dzięki:
a) obiektywnemu opisowi
b) dystansowi narratora
c) zastosowaniu mowy pozornie zależnej
d) występowaniu podmiotu lirycznego
Rozwiązanie

W dalszych Księgach „Pana Tadeusza” pojawia się narrator:
a) wtopiony w społeczeństwo
b) obiektywny
c) wszystkie odpowiedzi są poprawne
d) wszechobecny
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Pan Tadeusz” - streszczenie szczegółowe z testem
Dzieje Jacka Soplicy
Dzieje Jacka Soplicy w punktach
Pan Tadeusz – podstawowe informacje
„Pan Tadeusz” - wiadomości wstępne
Soplicowo jako centrum polszczyzny
Okoliczności powstania „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza
Inwokacja w „Panu Tadeuszu”
Cechy epopei
Soplicowo - arkadyjski obraz szlacheckiego dworku
Biografia Adama Mickiewicza
Obyczaje i zwyczaje w „Panu Tadeuszu”
Środki stylistyczne w inwokacji „Pana Tadeusza”
„Pan Tadeusz” jako epopeja narodowa
Czas i miejsce akcji „Pana Tadeusza”
Plan wydarzeń „Pana Tadeusza”
Spór Asesora z Rejentem
Zwyczaje szlacheckie w domu Sędziego
Najważniejsze problemy w „Panu Tadeuszu”
Tematyka „Pana Tadeusza”
Kompozycja i styl „Pana Tadeusza”
Opis zajazdu w „Panu Tadeuszu”
Jacek Soplica – bohater romantyczny
Spór Horeszków z Soplicami o zamek
Porównanie opowieści Gerwazego (Księga II) ze spowiedzią Jacka Soplicy (Księga X)
Opis zamku Horeszków w „Panu Tadeuszu”
Opis Soplicowa
Gatunki literackie w „Panu Tadeuszu”
Środki stylistyczne w opisie koncertu Jankiela
Plan wydarzeń koncertu Jankiela
Wydarzenia historyczne w koncercie Jankiela („Pan Tadeusz”)
Interpretacja koncertu Jankiela
Opis zaścianka w Dobrzyniu
Kogo przedstawiają portrety na ścianach Soplicowa?
Poetyka „Pana Tadeusza”
Szlachta w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza
Opis polowania na niedźwiedzia w „Panu Tadeuszu”
Opisy przyrody w „Panu Tadeuszu”
Środki stylistyczne w opisie sadu w „Panu Tadeuszu”
Opis sadu w „Panu Tadeuszu”
Opis serwisu obiadowego w „Panu Tadeuszu”
Jak doszło do zajazdu na Soplicowo?
Narrator w „Panu Tadeuszu” – jego rola i miejsce
Opis grzybobrania w „Panu Tadeuszu”
Prawda historyczna a fikcja literacka w „Panu Tadeuszu”
Spotkanie Tadeusza i Telimeny w „Świątyni dumania”
O co spierali się Telimena z Sędzią? Argumenty każdej ze stron
Pierwsze spotkanie Tadeusza i Zosi
Kogo zabił Jacek Soplica?
Epilog „Pana Tadeusza”- interpretacja
Pojęcie „zajazd” w „Panu Tadeuszu”
Dyplomatyka i łowy – pytania i odpowiedzi
Intertekstekstualność w „Panu Tadeuszu”
Romans Telimeny i Tadeusza
Bibliografia
Co to jest czarna polewka?
Czytanie ze zrozumieniem fragmentu książki Aliny Witkowskiej „Mickiewicz, słowo i czyn” - odpowiedzi
Plan koncertu Wojskiego




Bohaterowie
Hrabia – charakterystyka
Spowiedź Jacka Soplicy
Kim był Jacek Soplica?
Stolnik Horeszko – charakterystyka
Jacek Soplica/ksiądz Robak – charakterystyka postaci
Sędzia Soplica - charakterystyka
Tadeusz Soplica - charakterystyka
Zosia - charakterystyka
Telimena - charakterystyka
Pozostali bohaterowie „Pana Tadeusza”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies