Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Świtezianka - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Co prawda wciąż mamy charakterystyczną dla wczesnych ballad romantycznych dwuczłonowość utworu, ale nie wynika ona już z tego, iż zawiera opowieść w opowieści (jak w „To lubię” i „Świtezi”), ale z dwóch płaszczyzn akcji, ściśle ze sobą zespolonych. Jak pisze Zgorzelski: „Miast epickiej metody kilkakrotnego wznoszenia się i opadania napięcia, jak było to np. w To lubię lub w Świtezi, tu mamy do czynienia ze zwartą budową wątku, zmierzającego do szczytowego momentu, który – jak katastrofa w tragedii – rozwiązuje opowiadanie i nadaje mu kształt dwuscenicznego dramatu w miniaturze” (Cz. Zgorzelski, dz. cyt.). I to dramatu niezwykle dynamicznego i efektownego.

Warto przyjrzeć się zastosowanym przez Mickiewicza zabiegom, nadającym „Świteziance” nowatorskich walorów narracyjnych. Przede wszystkim celowo stosował czas teraźniejszy jako podstawową formę wypowiedzi. Czasy przeszły i przyszły pojawiają się w utworze rzadko, wyłącznie wówczas, gdy mają za zadanie ukazać nagłość lub krótkotrwałość zjawisk, czy dla zasygnalizowania upływu czasu.

Ponadto Mickiewicz świadomie pozbawił narratora wszechwiedzy. Wielokrotnie dał do zrozumienia, iż podmiot liryczny jest obserwatorem postronnym i jedynie opisuje to, co widzi: „Jakiż to chłopiec…?”, „Kto jest dziewczyna?”, a nawet sam jest zaskoczony obrotem wydarzeń:
„Poznaje strzelec dziewczynę z bliska,
Ach, to dziewczyna spod lasku!”.

O różnicy w stylu relacjonowania wydarzeń w „Świtezi” i „Świteziance” pisze Zgorzelski: „Tam w sposobie przedstawienia całego zdarzenia znać było niespieszną metodę epika zmierzającego do ukazania zjawisk w całej ich pełni, do rozwinięcia wątku bez niedomówień i niejasności, bez ukrywania czegoś, co w danym wypadku wydaje się najbardziej istotne. Tu – odwrotnie – znać technikę liryka, świadomego artystycznych efektów przemilczeń; artysty, który celowo kształtuje swój utwór w taki sposób, aby sprawiał wrażenie powstrzymywania się autora od pełnej wypowiedzi, i tę resztę jakiegoś – zdawałoby się – najgłębszego sensu utworu, tak trudno uchwytnego w słowa wypowiedzi bezpośredniej, usiłuje zasugerować czytelnikowi metodą lirycznych środków stylowych” (Cz. Zgorzelski, dz. cyt.).

Na czoło wspomnianej przez badacza grupy środków wysuwa się wyjątkowa rola epitetów. Według wyliczeń badaczy literatury, w „Świteziance” znajduje się aż sześćdziesiąt pięć epitetów na sto pięćdziesiąt dwa wersy! Jednakże to nie o ilość, ale o jakość chodzi. Chociaż część z nich ma wydźwięk sentymentalny, czyli typowy dla epoki oświecenia: „zmienne zapędy”, „błędny krok”, „błędne oczy”, „minione cienie”, „dzikie brzegi” itp., to zdecydowaną większość stanowią tak zwane epitety konkretne. Pojawiają się w „Świteziance” niespotykane dotąd epitety jak: „sina woda”, „suche wybrzeża”, „mokry jaskier”.

Występuje tu też nagromadzenie wyrazów służących określeniu toni jeziora: „srebrzyste słońce”, „srebrna topiel”, „srebrne kropelki”, „srebrne tonie”, „srebrne jezioro”. Znajdziemy tu także epitety metaforyczne jak: „lotne stopy”, „skoczne kręgi”, „miękka biel”, „śnieżna dłoń” „łabędzie piersi”. W przygotowanej przez Mickiewicza mieszance epitetów, nawet te sentymentalne relikty poprzedniej epoki wydają się idealnie współgrać, tworząc niezwykle nastrojowy i tajemniczy utwór.

Kolejnym postępem, jaki uczynił Mickiewicz od czasów „To lubię” i „Świtezi” było wkroczenie w zupełnie nową metaforykę.

strona: 1 2 3 4 5 6

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies