Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Nad wodą wielką i czystą - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Wiersz „poety przestrzeni” Adama Mickiewicza „Nad wodą wielką i czystą” jest zaliczany do grona liryków lozańskich. Szerzej o genezie dzieła, zainspirowanego widokiem zatoki, oglądanej przez autora z okien domu, w którym zamieszkał w Lozannie, w swoim opracowaniu pisze Czesław Zgorzelski: „Taką właśnie poetycką, ulirycznioną rzeczywistość „nad wodą wielką i czystą” ukazuje nam znany wiersz z tego okresu. Wodę wielką i czystą – wśród skał – jak każde jezioro w górach. Obłoki czarne i grom, jakich wiele zobaczyć można w czasie krótkich, przelotnych burz górskich. Celowo przez poetę tak ujęte, by mogło to być każde jezioro, każda burza” (Cz. Zgorzelski, „O lirykach Mickiewicza i Słowackiego. Eseje i studia”, Lublin 1961).

Na przykładzie opisu górskiego jeziora poeta kreśli metaforę ludzkiego życia, jego sensu, kruchości, przemijania, nazywany fachowo w literaturze motywem vanitas: „Jest to liryk-alegoria, tekst podsumowujący, odnoszący się do minionych lat, oceniający życie i jego wartość w kategoriach moralnych. Owa ocena dokonuje się na podstawie osobistych przeżyć i refleksji. Autor przetwarza ją jednak w obraz statyczny i plastyczny zarazem, podlegający zmianom, a przy tym jest to obraz natury i duszy w jednym ujęciu” (Danuta Polańczyk, „Poezje Adama Mickiewicza – cz. II”, Lublin).

Podejmując motyw vanitas, Mickiewicz wpisał się do grona twórców, podejmujących ten jakże popularny, ale i frapujący niemal każdego człowieka wątek. Prócz romantycznego wieszcza, motyw przemijania realizowali w swoich literackich dziełach między innymi:

Daniel Naborowski: „Kruchość żywota”, „Do Anny”, „Róża”;

Adam Naruszewicz „Staruszek”:

Agnieszka Osiecka „Niech żyje bal!”:

Bolesław Prus „Lalka”:

Charles Baudelaire „Padlina”:

Czesław Miłosz „Dolina Issy”:

Fran�ois Villon „Wielki Testament”;

Halina Poświatowska „Ja minę...”:

Hieronim Morsztyn „Światowa rozkosz”;

Jan Kochanowski „O żywocie ludzkim”;

Jan Lechoń „Toast”;

Jan Twardowski „Śpieszmy się...”;

Johann Wolfgang Goethe „Faust”;

Kazimierz Przerwa-Tetmajer „Koniec wieku XIX” oraz „Na Anioł Pański”;

Leopold Staff „Młodość”;

Marcel Proust „W poszukiwaniu straconego czasu”;

Maria Dąbrowska „Noce i dnie”;

Mikołaj Sęp-Szarzyński „O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego” oraz „O nietrwałej miłości rzeczy świata tego”;

Tomasz Mann „Śmierć w Wenecji”;

William Szekspir „Hamlet”;

Wisława Szymborska „Nic dwa razy”.

Utwór Adama Mickiewicza rozpoczyna się informacją na temat miejsca, znajdującego się nad tytułową „wodą wielką i czystą”. Podmiot liryczny w trzeciej osobie, co przypomina bardziej epikę, niż lirykę, dzieli się z odbiorcą obrazem przestrzeni, czyniąc to przez trzy kolejne strofy:
„Nad wodą wielką i czystą
Stały rzędami opoki,
I woda tonią przejrzystą
Odbiła twarze ich czarne;
Nad wodą wielką i czystą
Przebiegły czarne obłoki,
I woda tonią przejrzystą
Odbiła kształty ich marne;

Nad wodą wielką i czystą
Błysnęło wzdłuż i grom ryknął,
I woda tonią przejrzystą
Odbiła światło, głos zniknął”.

Konstrukcja zwrotek opiera się na prawidłowości: każda strofa zaczyna się tym samym, tytułowym wersem („Nad wodą wielką i czystą”).

strona: 1 2 3 4 5

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies