Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Pielgrzym - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Tematem przewodnim dzieła jest pojmowanie życia jako podróży, pielgrzymki, wędrówki. To ona wyznacza treść, determinuje potrzeby, stoi za przyczyną wyborów. Co jest jej kresem? Aby znaleźć odpowiedź na to odwieczne pytanie, należy zagłębić się w treść utworu.

Graficzny podział wiersza współgra z dominującymi w każdej części wątkami. Pierwsza ze złożonego z czterech tercyn tekstu rozpoczyna się wskazaniem celu wędrówki tytułowego pielgrzyma, przedstawionego tutaj innowacyjnie nie jako typowego pielgrzyma-poetę ani polskiego emigranta:

„I
Nad stanami jest i s t a n ó w s t a n,
Jako wieża nad płaskie domy
St�rcząca w chmury…”.

Okazuje się, że podróż nie ogranicza się jedynie do życia na ziemi, lecz dotyczy także pielgrzymowania „w górę” („Jako wieża nad płaskie domy / St�rcząca w chmury…”), czyli ciągłego pracowania nad sobą, poszerzania horyzontów myślowych i społecznych, poznawania siebie i ludzi, a w ostateczności – bycia godnym łaski zbawienia.
Jedynie zaakceptowanie drogi samokształcenia w szerokim znaczeniu tego pojęcia umożliwi adresatowi dzieła osiągnięcie pełni człowieczeństwa, a co za tym idzie – przejścia do „stanu stanów”. Z cytowanych zdań wyłania się propagowany przez poetę kult pracy, na który uwagę po dziś dzień zwracają autorzy opracowań jego dzieł.
„Norwid nie uznawał niewoli rytmu i podporządkowania utartym wzorcom. Inaczej spoglądał też na dzieje narodu i moralną kondycję człowieka niż wyprzedzający go w czasie wielcy romantycy. W szczególny sposób głosił kult pracy i poruszał zagadnienia moralne związane z rozwojem cywilizacji, bogaceniem się, zróżnicowaniem społecznym ludzi” (D. Polańczyk, „Poezje Kamila Cypriana Norwida”, Lublin 2002).
„Podstawowym życiowym zadaniem człowieka jest doskonalenie w sobie elementu boskiego – doskonalenie duszy. To działanie i tylko to nazywa Norwid pracą (…) Pracą jest więc każde działanie, które doskonali duszę i żadne inne. Może być pracą trud oracza, jeśli jest wykonywany dla chwały bożej i może być kontemplacja w całkowitym bezruchu. Nie jest natomiast pracą najcięższy wysiłek, jeśli podejmowany jest z innych powodów niż dla doskonalenia duszy. Naturalnym następstwem pracy jest piękno. Dusza jest cieniem boskości. Jej doskonalenie wyzwala więc wartość estetyczną” (E. Szymanis, „Odnaleźć w sobie cień boskości”, [w:]„Ojczyzna Polszczyzna” 1997 nr 3 s. 12-15).
Analizując znaczenie poszczególnych słów pierwszej zwrotki tekstu, zadziwia precyzja, z jaką Norwid stworzył metaforę życia człowieka na ziemi. Nasze zwykłe dnia to „stan”. Jeśli nie spoczniemy w poszukiwaniu czegoś większego, jeśli odrzucimy to, co przyziemne na rzecz tego, co wieczne, niedookreślone wprawdzie w wierszu, lecz istniejące „między słowami”, być może uda nam się wybić „w górę” ponad „płaskie dachy”, czyli wydostać z akceptowanych przez społeczeństwo schematów zachowań, wyborów, ról. „Stanem stanów” jest zdaniem Norwida zbawienie – wizja wysokiej, unoszącej się w chmurach wieży jest oczywistym odniesieniem do zamieszkującego niebiosa Boga.

Kolejna strofa przynosi informacje na temat podmiotu lirycznego i adresata tekstu:
„II
Wy myślicie, że i ja nie Pan,
Dlatego że dom mój ruchomy,
Z wielbłądziej skóry...”.

Autor wypowiada się w pierwszej osobie („ja”), kieruje swoje słowa do zbiorowego adresata („Wy”), którego darzy szacunkiem, stąd sięgnięcie po wielką literę w zaimku.

Słowa podmiotu wskazują na jego stan emocjonalny. Jest zirytowany faktem, iż ludzie nie uznają jego sposobu życia, iż jest postrzegany jako gorszy od „Pana”, ponieważ posiada „dom (…) ruchomy / Z wielbłądziej skóry”. Bogatym w szczegóły opisem Norwid wprowadził do liryki popularne w epoce romantyzmu elementy kultury orientalnej (w III strofie pojawia się jeszcze „piramida”).

strona: 1 2 3

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies