Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Liryki lozańskie - geneza i charakterystyka

Autor: Karolina Marl�ga

Geneza

Liryki lozańskie Adama Mickiewicza to zbiór czterech wierszy, które poeta napisał w czasie przebywania w szwajcarskiej Lozannie. Opublikowawszy epopeję „Pan Tadeusz”, wieszcz postanowił przyjąć propozycję tamtejszego uniwersytetu i zgodził się dać serię wykładów z kręgu literatury łacińskiej. Badacze twórczości poety są zdania, iż lata 40. XIX wieku były dekadą kryzysu artystycznego Mickiewicza. Choć ukończył dalsze części „Dziadów” - niszczył rękopisy zaraz po ich ukończeniu.

Dopiero w ocalałych po śmierci wieszcza papierach odnaleziono cztery wiersze z tych czasów (chodzi dokładnie o lata 1839-1840). Z racji miejsca powstania oraz wielu wspólnych cech dzieła opatrzono wspólnym tytułem – liryki lozańskie - i opublikowano.
„Sam twórca nie nadał tym tekstom tytułu ogarniającego je wszystkie. Nie należy więc traktować go jako cyklu w sensie pewnego konsekwentnie realizowanego ciągu utworów spojonych jedną ideą, ale jako zbiór dzieł powstałych w jednym miejscu, w ciągu krótkiego czasu. Określenie „liryki lozańskie” jest więc umownym terminem „roboczym” przywołującym na myśl utwory: Snuć miłość..., Nad wodą wielką i czystą..., Gdy tu mój trup..., Polały się łzy me czyste, rzęsiste...” (D. Polańczyk, „Poezje Adama Mickiewicza – cz. II”, Lublin).

Cechy charakterystyczne zbioru

Liryki lozańskie posiadają wiele wspólnych cech. Powstałe pod koniec życia Adama Mickiewicza, są poetyckim zapisem przemiany, jaka zaszła w twórczości dojrzałego autora najsłynniejszej polskiej epopei narodowej.

„Liryki lozańskie stanowią grupę najbardziej dojrzałych tekstów Adama Mickiewicza. Są równocześnie rozdziałem zamykającym twórczość liryczną poety. Dzięki swej prostocie pozwalają dostrzec poglądy wybitnego twórcy okresu romantyzmu sformułowane po latach miłosnych uniesień, patriotycznych porywów, po ponad dwudziestoletnim okresie wielkiej płodności twórczej znaczonej utworami reprezentującymi różne gatunki literackie, nastroje, emocje, zagadnienia. Perspektywa, z której dojrzały już poeta ocenia własne dokonania i drogę życiową, sprawia, że wiersze lozańskie odbierane są zazwyczaj jako utwory podsumowujące losy i dorobek autora. Do takiego odbioru skłania również wymowa omawianych liryków. Są one poważne, a nawet smutne, zaprawione goryczą. Zmuszają do poszukiwania ogólnie tylko zasygnalizowanych powodów takiego nastroju w biografii wieszcza. Niezbyt udane małżeństwo, emigracyjne tułanie bez celu, w poczuciu osamotnienia i tęsknoty za ojczyzną, kłopoty materialne – to czynniki, które na pewno nie pozostały bez wpływu na ton tych utworów. Trudności polityczne kraju dzieciństwa, brak widocznych szans na odwrócenie złego losu, marazm środowisk emigracyjnych – to kolejne, a może nawet pierwszorzędne przyczyny takiego podsumowania życia, jakie przyniosły liryki lozańskie” (Danuta Polańczyk, „Poezje Adama Mickiewicza – cz. II”, Lublin).

Wiersze są wyrazem tęsknoty poety za czymś niedefiniowalnym, co w swoich wypowiedziach podkreślali miedzy innymi Julian Przyboś, Juliusz Kleiner, Czesław Zgorzelski, wtórując autorowi tego stwierdzenia, Janowi Nepomucenowi Millerowi „w lirykach lozańskich (…) zawarowuje sobie (…) poeta jednostkowe, wyłączne, indywidualne prawo do uniwersalistycznej tęsknoty” (J. N. Miller, „Zaraza w Grenadzie”, Warszawa 1926).

Utwory zebrane w jednym tomie stanowią również potwierdzenie tezy, iż u kresu życia człowiek próbuje rozliczyć się przeszłością. Dzieła te są właśnie szczerym, miejscami pełnym goryczy rozrachunkiem mężczyzny ze swoimi wyborami, są zbiorem przemyśleń artysty na temat sensu życia czy nieuchronności przemijania.

„Liryki lozańskie oddychają wielkim spokojem smutku i oddalenia. Uczuł poeta, że oto przechyliło się jego życie na drugą stronę lat, pozwolił płynąć łzom żalu i spoza wieku klęski spojrzał po raz pierwszy na swoje życie jako na całość, na sprawę już dokonaną” (J. Przyboś, „Słaby i mocny wiersz”, [w:] „Czytając Mickiewicza”, Warszawa 1965).

strona: 1 2

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza
Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies