Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Polały się łzy - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

„Polały się łzy” to najkrótszy z wierszy Adama Mickiewicza, zaliczanych do cyklu liryków lozańskich. Zarówno w momencie opublikowania, jak w po dziś dzień, tekst wzbudza zainteresowanie zarówno zaskakującą formą i nowatorskim systemem wersyfikacyjnym, jak i skondensowaną, przejrzystą treścią, w której autor zawarł podsumowanie swojej drogi życiowej. Tekst jest bilansem, rozliczeniem romantycznego twórcy z młodzieńczymi przemyśleniami, skonfrontowanymi z doświadczeniami, w jakie obdarował go nie zawsze przychylny los: „W niezwykle skondensowanej formie, a zarazem w gąszczu powtórzeń i aliteracji, wśród starannie dobranych epitetów jawi się wspomnienie minionych etapów życia poety-tułacza” (D. Polańczyk, „Poezje Adama Mickiewicza – cz. II”, Lublin).

Wielu krytyków literatury i badaczy twórczości romantycznego poety uważa, iż protoplastą wiersza jest inny utwór Mickiewicza, a mianowicie pochodzący najprawdopodobniej z lata 1822 roku sonet „Do Niemna”:
„Niemnie, domowa rzeko moja! Gdzie są wody,
Które niegdyś czerpałem w niemowlęce dłonie,
Na których potem w dzikie pływałem ustronie,
Sercu niespokojnemu szukając ochłody?”.

Zdaniem Mariana Maciejewskiego, autora rozdziału „MICKIEWICZOWSKIE „CZUCIA WIECZNOŚCI” (Czas i przestrzeń w liryce lozańskiej)”, w tym tekście:„(…)mamy wyraźne pendant do dwóch pierwszych etapów życia z „Polały się łzy”: dzieciństwa i młodości. Nie zrealizowany jeszcze etap trzeci – „wiek męski” – stanowi podstawę sytuacji lirycznej i sytuacji wypowiedzi. Podróż w „kraj lat dziecinnych”, jakby w „poszukiwaniu utraconego czasu”, odbywa się – powiedzmy metaforycznie – po falach „domowej rzeki”, Niemna. Owa wszechobecna w okresie lozańskim woda „służy” i tu, otwierając możliwość powrotu. W finale utworu pojawi się również motyw łez: „Wszystko przeszło, a czemuż nie przejdą łzy moje!” (M. Maciejewski, „MICKIEWICZOWSKIE „CZUCIA WIECZNOŚCI” (Czas i przestrzeń w liryce lozańskiej)”, [w:] J. Sławiński, E. Balcerzan, K. Bartoszyński, „Z dziejów form artystycznych w literaturze polskiej”, tom XLVIII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977).

Awangardowy poeta Julian Przyboś w interesującym artykule, zatytułowanym „Wiersz-płacz” z 1946 roku nazwał ten niezwykle skondensowany, liczący zaledwie 5 wersów, lapidarny utwór „wierszem-płaczem”. Interpretując wiersz w odniesieniu do biografii poety i traktując jako podsumowanie refleksji nad własnym życiem, wielbiciel poezji romantycznego wieszcza stwierdził: „Nie znam wiersza bardziej jednolitego, liryki, w której przeżycie związało się więźbą słów tak ściśle i lapidarnie jak „Polały się łzy…” (J. Przyboś, „Wiersz-płacz”, [w:] „Czytając Mickiewicza”, Warszawa 1965).

Traktowane jako tytuł, rozpoczynające utwór słowa „Polały się łzy me czyste, rzęsiste” stanowią ramę kompozycyjną utworu – występują na początku i na końcu dzieła. Niektórzy są zdania, iż wiersz składa się z jednego zdania, którego podstawowy element został powtórzony na końcu jak echo kontynuujące tytułowy płacz.

Wypowiadając się w pierwszej osobie liczby pojedynczej i w czasie przeszłym, podmiot opisuje krótko i dobitnie kolejne etapy swojego życia. Wyznanie można traktować jako autobiograficzne:
„Polały się łzy me czyste, rzęsiste
Na me dzieciństwo sielskie, anielskie,
Na moją młodość górną i durną,
Na mój wiek męski, wiek klęski;
Polały się łzy me czyste, rzęsiste...”.

Powtarzające się słowa o płaczu nad własnym życiem podkreślają smutek, jakim przepełnione jest to wyznanie, nic nie jest w stanie ukoić przygnębienia podmiotu lirycznego, nie ma już żadnej nadziei. Rozrachunek z własną przeszłością okazuje się dramatycznie bolesny, podmiot płacze, ponieważ uświadomił sobie, że życie przemija i pełne jest niezrealizowanych planów: „O sobie [podmiot] mówi się jakby o kimś trzecim. Wrażenie takie płynie stąd, iż podmiot reprezentowany jest bardzo pośrednio przez metonimię łez, oraz stąd, iż przez odpowiednią metaforyzację czasu nie ma łączności między jego „teraz” a tym, co minęło” (M. Maciejewski, dz. cyt.).

strona: 1 2 3

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies