Bema pamięci żałobny rapsod - wiadomości wstępne ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Bema pamięci żałobny rapsod - wiadomości wstępne

Autor: Karolina Marlêga

Kamil Cyprian Norwid napisaÅ‚ utwór „Bema pamiÄ™ci żaÅ‚obny rapsod” ku pamiÄ™ci historycznej postaci tytuÅ‚owego bohatera. DzieÅ‚o wpisuje siÄ™ w nurt tekstów poety, poÅ›wiÄ™conych wybitnym indywidualnoÅ›ciom. Obok „Fortepianu Szopena” czy „CoÅ› Ty Atenom zrobiÅ‚, Sokratesie”, wiersz o generale Bemie jest jednym z ważniejszych w dorobku romantycznego twórcy, odkrytego przez czytelników dopiero w epoce MÅ‚odej Polski.

Zdaniem wielu krytyków i badaczy literatury, można pokusić siÄ™ również o tezÄ™, iż „Bema pamiÄ™ci żaÅ‚obny rapsod” to arcydzieÅ‚o polskiej liryki. Utwór jest poetyckim hoÅ‚dem dla dzielnego bohatera powstania listopadowego (dowódca artylerii czynnej Wojska Polskiego 1830/1831, walczÄ…cy pod Iganiami, OsrtoÅ‚Ä™kÄ… i w obronie Warszawy), feldmarszaÅ‚ka armii tureckiej, walczÄ…cego jako Murat Pasa we Francji i Portugalii, broniÄ…cego WiedeÅ„ (zastÄ™pca wodza drugiej rewolucji wiedeÅ„skiej) oraz WÄ™gry (naczelny wódz powstania wÄ™gierskiego) podczas europejskiego zrywu, nazywanego WiosnÄ… Ludów.

Dzięki uwiecznieniu postaci walczącego w obronie wolności kraju Bema, mężczyzna stał się ponadczasowym symbolem wartości moralnych oraz cnót obywatelskich i wojskowych, jego nazwisko stało się synonimem podporządkowania życia idei walki narodowowyzwoleńczej. Historia Bema zainspirowała autora do refleksji nad historią, współczesnością i prawdopodobieństwem przewidzenia przyszłości.
Liryk zostaÅ‚ napisany w 1851 roku, dokÅ‚adnie kilka miesiÄ™cy po Å›mierci polskiego generaÅ‚a w Syrii (sÄ… także zdania, iż wiersz powstaÅ‚ dla uczczenia pierwszej rocznicy zgonu generaÅ‚a). Bem trafiÅ‚ do Aleppo wskutek internowania. Po upadku rewolucji zostaÅ‚ zmuszony przez wojska carskie do emigracji na ziemie tureckie, tam - w nadziei na walkÄ™ przeciwko zaborcom – zaangażowaÅ‚ siÄ™ w walkÄ™ w obronie Turcji, przeszedÅ‚ na islam. W koÅ„cu zostaÅ‚ pokonany przez Å›miertelnÄ… malariÄ™.

DziÄ™ki tekstom źródÅ‚owym wiadomo, iż pogrzeb jednego z najzdolniejszych i najodważniejszych żoÅ‚nierzy i wodzów w historii Å›wiata byÅ‚ skromny – Bem zostaÅ‚ pochowany na mahometaÅ„skim cmentarzu, z dala od rodaków. Podczas obrzÄ…dku nie oddano nawet salwy honorowej. Ta smutna historia mogÅ‚aby być częściÄ… innego wiersza poety – „CoÅ› Ty Atenom zrobiÅ‚, Sokratesie”.
Wracając do analizowanego dzieła, Norwid sięgnął po mało rozpowszechnioną w romantyzmie i ogólnie w polskie poezji formę rapsodu. Początki rapsodu sięgają starożytnej Grecji, w której tym mianem określano wędrownych mężczyzn, śpiewających lub recytujących epickie poematy.

Jest to fragment dÅ‚uższego utworu (np. epopei) lub samodzielny poemat liryczny poÅ›wiÄ™cony wybranej, wybijajÄ…cej siÄ™ ponad przeciÄ™tność, osobie lub bohaterskim czynom. Charakteryzuje siÄ™ podniosÅ‚ym, smutnym, a momentami wrÄ™cz żaÅ‚obnym nastrojem. Elementy rapsodów można dostrzec w takich tekstach, jak „Król Duch” Juliusza SÅ‚owackiego czy „Kazimierz Wielki” StanisÅ‚awa WyspiaÅ„skiego.
Postać Józefa Bema zostaÅ‚a upamiÄ™tniona w kulturze i sztuce także przez innych twórców. W 1897 roku polski malarz, ilustrator książkowy Jan Styka poÅ›wiÄ™ciÅ‚ Bemowi jednÄ… ze swoich panoram. PrzedstawiÅ‚ na niej zdobycie Sybinu przez powstaÅ„ców wÄ™gierskich pod dowództwem Bema. Obraz zamówili WÄ™grzy z okazji obchodów 50. rocznicy Wiosny Ludów i nazwano go potocznie „Bem w Siedmiogrodzie” (inne nazwy Bem i Petöfi, Bem w Siedmiogrodzie, Bitwa pod Sybinem). DzieÅ‚o przetrwaÅ‚o w częściach i znajduje siÄ™ w muzeum w Radomiu.

W roku 1911 w Paryżu polski powieÅ›ciopisarz, dziennikarz, publicysta, a także scenarzysta, dziaÅ‚acz polonijny i niepodlegÅ‚oÅ›ciowy WacÅ‚aw GÄ…siorowski ukoÅ„czyÅ‚ powieść „Bem”, poÅ›wiÄ™conÄ… czynom generaÅ‚a oraz upadkowi i klÄ™sce powstania listopadowego od bitwy pod OstroÅ‚Ä™kÄ… po kapitulacjÄ™ Warszawy. PowstaÅ‚o też szereg pomników na caÅ‚ym Å›wiecie, upamiÄ™tniajÄ…cych postać generaÅ‚a (Budapeszt, Rumunia).

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam
Oda do młodości - interpretacja i analiza
Recepcja „Sonetów krymskich”
JÄ™zyk „Sonetów krymskich”
Problematyka „Sonetów krymskich”
PodziaÅ‚ wewnÄ™trzny „Sonetów krymskich”
Zmagania Mickiewicza z sonetem
OkolicznoÅ›ci powstania „Sonetów krymskich”
Polały się łzy - interpretacja i analiza
Nad wodÄ… wielkÄ… i czystÄ… - interpretacja i analiza
Snuć miłość - interpretacja i analiza
Liryki lozańskie - geneza i charakterystyka
Do matki Polki - interpretacja i analiza
Niepewność - interpretacja i analiza
Do M*** - interpretacja i analiza
Zima miejska - interpretacja i analiza
Lilje - interpretacja i analiza
Pani Twardowska - interpretacja i analiza
To lubiÄ™ - interpretacja i analiza
Powrót taty - interpretacja i analiza
Rybka - interpretacja i analiza
Åšwitezianka - interpretacja i analiza
Świteź - interpretacja i analiza
Ajudah - interpretacja i analiza
Pierwiosnek - interpretacja i analiza
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Ballady i romanse - opracowanie
Czatyrdah - interpretacja i analiza
Bajdary - interpretacja i analiza
Bakczysaraj - interpretacja i analiza
Widok gór ze stepów Kozłowa - interpretacja i analiza
Burza - interpretacja i analiza
Żegluga - interpretacja i analiza
Cisza morska - interpretacja i analiza
Stepy akermańskie - interpretacja i analiza
„Sonety krymskie” - streszczenie ogólne
Romantyzm „Sonetów krymskich”

Norwid Cyprian Kamil
Bema pamięci żałobny rapsod - interpretacja i analiza
Bema pamięci żałobny rapsod - wiadomości wstępne
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - interpretacja i analiza
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - wiadomości wstępne
Moja ojczyzna - interpretacja i analiza
Moja ojczyzna - wiadomości wstepne
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pielgrzym - wiadomości wstępne
Pióro - interpretacja i analiza
Pióro - wiadomości wstępne
W Weronie - interpretacja i analiza
W Weronie - wiadomości wstępne
Moja piosnka II - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - wiadomości wstępne
Fortepian Szopena - analiza
Fortepian Szopena - interpretacja
Fortepian Szopena - wiadomości wstępne

SÅ‚owacki Juliusz
Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne
Analiza porównawcza utworów „Oda do mÅ‚odoÅ›ci” Adama Mickiewicza i „Do mÅ‚odych” Adama Asnyka



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies