JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm
Kamil Cyprian Norwid napisaÅ‚ utwór „Bema pamiÄ™ci żaÅ‚obny rapsod” ku pamiÄ™ci historycznej postaci tytuÅ‚owego bohatera. DzieÅ‚o wpisuje siÄ™ w nurt tekstów poety, poÅ›wiÄ™conych wybitnym indywidualnoÅ›ciom. Obok „Fortepianu Szopena” czy „CoÅ› Ty Atenom zrobiÅ‚, Sokratesie”, wiersz o generale Bemie jest jednym z ważniejszych w dorobku romantycznego twórcy, odkrytego przez czytelników dopiero w epoce MÅ‚odej Polski.
Zdaniem wielu krytyków i badaczy literatury, można pokusić siÄ™ również o tezÄ™, iż „Bema pamiÄ™ci żaÅ‚obny rapsod” to arcydzieÅ‚o polskiej liryki. Utwór jest poetyckim hoÅ‚dem dla dzielnego bohatera powstania listopadowego (dowódca artylerii czynnej Wojska Polskiego 1830/1831, walczÄ…cy pod Iganiami, OsrtoÅ‚Ä™kÄ… i w obronie Warszawy), feldmarszaÅ‚ka armii tureckiej, walczÄ…cego jako Murat Pasa we Francji i Portugalii, broniÄ…cego WiedeÅ„ (zastÄ™pca wodza drugiej rewolucji wiedeÅ„skiej) oraz WÄ™gry (naczelny wódz powstania wÄ™gierskiego) podczas europejskiego zrywu, nazywanego WiosnÄ… Ludów.
Dzięki uwiecznieniu postaci walczącego w obronie wolności kraju Bema, mężczyzna stał się ponadczasowym symbolem wartości moralnych oraz cnót obywatelskich i wojskowych, jego nazwisko stało się synonimem podporządkowania życia idei walki narodowowyzwoleńczej. Historia Bema zainspirowała autora do refleksji nad historią, współczesnością i prawdopodobieństwem przewidzenia przyszłości.
Liryk zostaÅ‚ napisany w 1851 roku, dokÅ‚adnie kilka miesiÄ™cy po Å›mierci polskiego generaÅ‚a w Syrii (sÄ… także zdania, iż wiersz powstaÅ‚ dla uczczenia pierwszej rocznicy zgonu generaÅ‚a). Bem trafiÅ‚ do Aleppo wskutek internowania. Po upadku rewolucji zostaÅ‚ zmuszony przez wojska carskie do emigracji na ziemie tureckie, tam - w nadziei na walkÄ™ przeciwko zaborcom – zaangażowaÅ‚ siÄ™ w walkÄ™ w obronie Turcji, przeszedÅ‚ na islam. W koÅ„cu zostaÅ‚ pokonany przez Å›miertelnÄ… malariÄ™.
DziÄ™ki tekstom źródÅ‚owym wiadomo, iż pogrzeb jednego z najzdolniejszych i najodważniejszych żoÅ‚nierzy i wodzów w historii Å›wiata byÅ‚ skromny – Bem zostaÅ‚ pochowany na mahometaÅ„skim cmentarzu, z dala od rodaków. Podczas obrzÄ…dku nie oddano nawet salwy honorowej. Ta smutna historia mogÅ‚aby być częściÄ… innego wiersza poety – „CoÅ› Ty Atenom zrobiÅ‚, Sokratesie”.
Wracając do analizowanego dzieła, Norwid sięgnął po mało rozpowszechnioną w romantyzmie i ogólnie w polskie poezji formę rapsodu. Początki rapsodu sięgają starożytnej Grecji, w której tym mianem określano wędrownych mężczyzn, śpiewających lub recytujących epickie poematy. Bema pamięci żałobny rapsod - wiadomości wstępne
Autor: Karolina MarlêgaKamil Cyprian Norwid napisaÅ‚ utwór „Bema pamiÄ™ci żaÅ‚obny rapsod” ku pamiÄ™ci historycznej postaci tytuÅ‚owego bohatera. DzieÅ‚o wpisuje siÄ™ w nurt tekstów poety, poÅ›wiÄ™conych wybitnym indywidualnoÅ›ciom. Obok „Fortepianu Szopena” czy „CoÅ› Ty Atenom zrobiÅ‚, Sokratesie”, wiersz o generale Bemie jest jednym z ważniejszych w dorobku romantycznego twórcy, odkrytego przez czytelników dopiero w epoce MÅ‚odej Polski.
Zdaniem wielu krytyków i badaczy literatury, można pokusić siÄ™ również o tezÄ™, iż „Bema pamiÄ™ci żaÅ‚obny rapsod” to arcydzieÅ‚o polskiej liryki. Utwór jest poetyckim hoÅ‚dem dla dzielnego bohatera powstania listopadowego (dowódca artylerii czynnej Wojska Polskiego 1830/1831, walczÄ…cy pod Iganiami, OsrtoÅ‚Ä™kÄ… i w obronie Warszawy), feldmarszaÅ‚ka armii tureckiej, walczÄ…cego jako Murat Pasa we Francji i Portugalii, broniÄ…cego WiedeÅ„ (zastÄ™pca wodza drugiej rewolucji wiedeÅ„skiej) oraz WÄ™gry (naczelny wódz powstania wÄ™gierskiego) podczas europejskiego zrywu, nazywanego WiosnÄ… Ludów.
Dzięki uwiecznieniu postaci walczącego w obronie wolności kraju Bema, mężczyzna stał się ponadczasowym symbolem wartości moralnych oraz cnót obywatelskich i wojskowych, jego nazwisko stało się synonimem podporządkowania życia idei walki narodowowyzwoleńczej. Historia Bema zainspirowała autora do refleksji nad historią, współczesnością i prawdopodobieństwem przewidzenia przyszłości.
Liryk zostaÅ‚ napisany w 1851 roku, dokÅ‚adnie kilka miesiÄ™cy po Å›mierci polskiego generaÅ‚a w Syrii (sÄ… także zdania, iż wiersz powstaÅ‚ dla uczczenia pierwszej rocznicy zgonu generaÅ‚a). Bem trafiÅ‚ do Aleppo wskutek internowania. Po upadku rewolucji zostaÅ‚ zmuszony przez wojska carskie do emigracji na ziemie tureckie, tam - w nadziei na walkÄ™ przeciwko zaborcom – zaangażowaÅ‚ siÄ™ w walkÄ™ w obronie Turcji, przeszedÅ‚ na islam. W koÅ„cu zostaÅ‚ pokonany przez Å›miertelnÄ… malariÄ™.
DziÄ™ki tekstom źródÅ‚owym wiadomo, iż pogrzeb jednego z najzdolniejszych i najodważniejszych żoÅ‚nierzy i wodzów w historii Å›wiata byÅ‚ skromny – Bem zostaÅ‚ pochowany na mahometaÅ„skim cmentarzu, z dala od rodaków. Podczas obrzÄ…dku nie oddano nawet salwy honorowej. Ta smutna historia mogÅ‚aby być częściÄ… innego wiersza poety – „CoÅ› Ty Atenom zrobiÅ‚, Sokratesie”.
Jest to fragment dÅ‚uższego utworu (np. epopei) lub samodzielny poemat liryczny poÅ›wiÄ™cony wybranej, wybijajÄ…cej siÄ™ ponad przeciÄ™tność, osobie lub bohaterskim czynom. Charakteryzuje siÄ™ podniosÅ‚ym, smutnym, a momentami wrÄ™cz żaÅ‚obnym nastrojem. Elementy rapsodów można dostrzec w takich tekstach, jak „Król Duch” Juliusza SÅ‚owackiego czy „Kazimierz Wielki” StanisÅ‚awa WyspiaÅ„skiego.
Postać Józefa Bema zostaÅ‚a upamiÄ™tniona w kulturze i sztuce także przez innych twórców. W 1897 roku polski malarz, ilustrator książkowy Jan Styka poÅ›wiÄ™ciÅ‚ Bemowi jednÄ… ze swoich panoram. PrzedstawiÅ‚ na niej zdobycie Sybinu przez powstaÅ„ców wÄ™gierskich pod dowództwem Bema. Obraz zamówili WÄ™grzy z okazji obchodów 50. rocznicy Wiosny Ludów i nazwano go potocznie „Bem w Siedmiogrodzie” (inne nazwy Bem i Petöfi, Bem w Siedmiogrodzie, Bitwa pod Sybinem). DzieÅ‚o przetrwaÅ‚o w częściach i znajduje siÄ™ w muzeum w Radomiu.
W roku 1911 w Paryżu polski powieÅ›ciopisarz, dziennikarz, publicysta, a także scenarzysta, dziaÅ‚acz polonijny i niepodlegÅ‚oÅ›ciowy WacÅ‚aw GÄ…siorowski ukoÅ„czyÅ‚ powieść „Bem”, poÅ›wiÄ™conÄ… czynom generaÅ‚a oraz upadkowi i klÄ™sce powstania listopadowego od bitwy pod OstroÅ‚Ä™kÄ… po kapitulacjÄ™ Warszawy. PowstaÅ‚o też szereg pomników na caÅ‚ym Å›wiecie, upamiÄ™tniajÄ…cych postać generaÅ‚a (Budapeszt, Rumunia).
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies