Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Fortepian Szopena - analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Liryk „Fortepian Szopena” Kamila Cypriana Norwida jest przykładem poetyckiego hołdu złożonego przez poetę przedstawicielowi innego gatunku sztuki – muzyki.

Romantyczny wieszcz stworzył w nim niezwykłą kreację podmiotu lirycznego, którego można utożsamiać z nim samym. Dzieje się tak wskutek opisanej w pierwszych autobiograficznych zwrotkach sytuacji lirycznej – oto podmiot przychodzi w odwiedziny do umierającego kompozytora, z którym kilka lat wcześniej połączyła go szczera nić przyjaźni. Widząc spustoszenie, jakie w wyglądzie i grze poczyniła choroba, podmiot snuje refleksje na temat sensu życia artysty, roli jego spuścizny czy na temat symbolicznego faktu zniszczenia tytułowego fortepianu (instrument został wyrzucony z okna warszawskiego pałacu Zamoyskich w odwecie Rosjan za nieudany zamach Polaków na namiestnika carskiego).

Wiersz jest przykładem liryki inwokacyjnej. Norwid stworzył tak samo silnie zarysowanego nadawcę, jak i odbiorcę tekstu, co widać na przykładzie wielokrotnych bezpośrednich zwrotów do Chopina: „Byłem u Ciebie” i „Fryderyku”.

Pod względem gatunkowym tekst zaliczany jest do poematów, lecz można w nim dostrzec elementy różnych gatunków (trenu - przedstawienie postaci polskiego kompozytora, pochwała jego sztuki, żal po jego odejściu, związana z tym lamentacja oraz pocieszenie; oda do Piękna i końcowy poemat historyczny), przez co jest niemożliwym jednoznaczne zaklasyfikowanie go do jednego gatunku:
„Norwidolodzy wielokrotnie wypowiadali się na temat artystycznego kształtu Fortepianu Szopena. Wypowiedzi te jednak prowadzą do wniosku, że nie sposób go w pełni opisać. Nieregularny wiersz wolny buduje utwór podzielony na części o różnej wielkości. Wysoka ocena geniuszu mistrza została rozpięta pomiędzy licznymi skojarzeniami i symbolami. Muzyka Szopena jest więc w swojej doskonałości podobna do osiągnięć najwyższej rangi na przestrzeni dziejów, w różnych, dziedzinach sztuki, nawet w kontekście ideałów wywiedzionych z czasu mitycznego. W niej zawiera się zarówno dziedzictwo kultury antycznej, jak i chrześcijańskiej, w niej można doszukać się nut prapolskich, narodowych” (D. Polańczyk, „Poezje Kamila Cypriana Norwida”, Lublin 2002).
Utwór składa się z dziesięciu części, wyodrębnionych graficznie w formie akapitów. Fragmenty zostały zróżnicowane za pomocą odpowiednich rymów i rytmów, przez co wiersz zyskuje kolejną cechą budowy, którą jest nieregularna wersyfikacja.
„Wiersz nieregularny to taki, który odbiega od znanych systemów wersyfikacyjnych (wierszy sylabicznych, sylabotonicznych, tonicznych), modyfikując je. Wiersz nieregularny zachowuje jedynie tzw. wymóg rytmicznej odpowiedniości (czyli posiada wersy), ale nie realizuje wzorca rytmicznego, który wprowadzałby porządek w tekście (np.: równa ilość sylab)” („Słownik terminów literackich”).
Z uwagi na zróżnicowane rymy i rytmy, utwór posiada bardzo ciekawą strukturę tempa, które zmienia się w zależności od prezentowanych zagadnień, budując w ten sposób nastrój:
I i II strofa - dominuje tempo wolne, nastrój smutku, cierpienia i bezsilności z powodu widoku umierającego przyjaciela:
„Byłem u ciebie w te dni przedostatnie
Niedocieczonego wątku
Pełne, jak Mit,
Blade – jak świt…
– Gdy życia koniec szepce do początku:
N i e s t a r g a m C i ę j a – n i e! – Ja… u - w y d a t n i ę ! …”.

III strofa – tempo zaczyna przyspieszać, pojawiają się wykrzyknienia („Byłem u Ciebie w dni te, Fryderyku!”); smutek zostaje zamieniony w patos i uroczysty nastrój:

„Którego ręka – dla swojej białości
Alabastrowej… i wzięcia, i szyku,

strona: 1 2 3

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies