Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Świtezianka - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Później wędrówkę chłopaka i spotkanie z rusałką poeta opisał wykorzystując tak zwane „powiązania podchwytujące”, które przejawiały się następująco:
„A on sam jeden pozostał,
Sam został, dziką powraca drogą”
czy:
„Wtem wiatr zaszumiał po gęstym lesie,
Woda się burzy wzdyma.
Burzy się, wzdyma, pękają tonie”.

W scenie kuszenia łowczego przez rusałkę powraca znany z początkowych strof paralelizm budowy składniowej: „Chłopcze mój piękny, chłopcze mój młody”. Podobnie wyglądają strofy, w których młodzieniec waha się czy przyjąć ofertę piękności z jeziora, ale zostaje jeszcze wzbogacona o dźwięk „i”, który ma wielkie znaczenie dla melodyjności tekstu:
„Podbiega strzelec i staje w biegu,
I chciałby skoczyć, i nie chce”;
„I tak go łechce i tak go znęca,
Tak się w nim serce rozpływa”.

Następnie możemy zaobserwować nasilenie się inwersji: „Przysięgą pogardził świętą”; „Nową zwabiony ponętą”; „Na średnim igra jeziorze”. Zabieg ten powoduje, że melodyjna dotychczas ballada traci swoją monotonność i staje się bardziej rwana. Dzieje się tak aż do osiągnięcia punktu kulminacyjnego utworu.

Kiedy napięcie opada, melodyjność ballady przypomina tę z początku utworu. Pod koniec pojawiają się znane czytelnikowi strofy, jednak teraz brzmią zupełnie inaczej i co innego znaczą. W ten sposób ballada zatoczyła swoiste koło, domknęła się, co pięknymi słowami podsumowuje Zgorzelski: „Zamknął się czarodziejski krąg ballady. Zamknęła się też linia jej intonacyjnego rysunku i melodyjnej kompozycji” (Cz. Zgorzelski, dz. cyt.).

Na tym polega trzecia rola powtórzeń w „Świteziance”, spajają one ogniwa opowieści, nadając im charakter zamkniętego, idealnego kręgu.

Widzimy więc jaki postęp poczynił Mickiewicz w tak krótkim czasie, w ramach zaledwie jednego zbioru poezji. Z zakorzenionej w sielankowej tradycji „To lubię”, poprzez dość swobodną, ale już dojrzalszą „Świteź”, wypłynął nasz wieszcz na ocean światowej klasy ballady romantycznej. Jego „Świtezianka” spełnia cechy idealnej ballady romantycznej: jest lirycznie nastrojowa, oparta na dramatycznej technice odtwarzania epizodów i posiada specyficzną ozdobność obrazu poetyckiego oraz kompozycji.

Sprawdźmy jakie motywy literackie dominują w „Świteziance”. Para zakochanych, to główni (i tak naprawdę jedyni) bohaterowie utworu. Oboje są piękni i młodzi, w pierwszej scenie widzimy ich nawet w sielankowej konwencji, gdzie ona karmi go malinami, a on zbiera dla niej kwiatki do wianka. Ich miłość nie jest jeszcze dojrzała, raczej młodzieńcza i nieśmiała. Ponieważ ballada nie nosi znamion erotyku, nie wiemy nic o ich cielesności. W pewnym momencie rusałka mówi:
„Czy zechcesz niby jaskółka chybka
Oblicze tylko wód muskać,
Czy zdrów jak rybka, wesół jak rybka,
Cały dzień ze mną się pluskać”.

Może to sygnalizować, iż zakochani nie oddali się jeszcze namiętnościom. Warto zwrócić tu na romantyczną symbolikę wody, którą można odczytywać jako zmysłowość.

Kolejnym widocznym na pierwszy rzut oka motywem jest rusałka. Postać pani z jeziora znana jest w polskiej, i nie tylko, kulturze od setek lat. Już w czasach przedchrześcijańskich i wczesnochrześcijańskich pojawiały się taki postaci, co wiązało się z kultem wody. Jeziora były czczone, ponieważ dawały ludziom życie, zapewniając dostatek i bezpieczeństwo. Rusałki i nimfy wodne widzimy chociażby w arturiańskich legendach staro-angielskich. Istoty te pojawiają się na kartach „Ballad i romansów” kilkakrotnie, za każdym razem jednak skutki ich spotkań z ludźmi są inne. Tu, inaczej niż chociażby w „Świtezi”, rusałka okazała się niebezpieczną kusicielką, która „bawi” się ludźmi, ich uczuciami i pożądaniem. W swoich uwodzicielskich zabiegach nie cofała się przed niczym:

strona: 1 2 3 4 5 6

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies