Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Lilje - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Kompozycja utworu również stanowi o jego niezwykłości i najwyższym talencie Mickiewicza. Fabuła utworu nie jest skondensowana, jak to zwykło się przyjmować w balladach. Została ona podzielona na mniejsze części, można powiedzieć, że na epizody. Wszystkie są one jednak ze sobą logicznie i chronologicznie powiązane. Tempo utworu jest bardzo wysokie, a zastosowane techniki niesłychanie obrazowe, dlatego też Zgorzelski pisze: „zarówno szybkie, szalone tempo zdarzeń, jak i upodobanie dramatycznego ukazywania postaci w działaniu, tak jakby wszystko się odbywało bezpośrednio przed oczyma czytelników, sprawia, iż wypada tu raczej mówić o przedstawianiu niż o opowiadaniu fabuły” (Cz. Zgorzelski, dz. cyt.).

Już wspominaliśmy o tym, iż większość orzeczeń w utworze wyrażona została za pomocą czasu teraźniejszego. Jeśli pojawiają się wydarzenia w czasie przeszłym, mają one na celu podkreślić znaczenie tych aktualnych. Czasowniki w czasie teraźniejszym często występują w dużych skupiskach, aby zdynamizować akcję:
„To rzekli i stanęli,
Gniew ich i zazdrość piecze,
Ten to ów okiem strzeli,
Ten to ów słówko rzecze;
Usta sine przycięli.
W ręku ściskają miecze”.
Czy inny fragment:
„Budzę się, widzę, słyszę,
Jak idzie i jak dysze,
Jak dysze i jak tupa,
Ach, widzę, słyszę trupa!”

Wrażenie dramatyzmu, czy nawet sceniczności tekstu potęgują dialogi bohaterów, których, jak już wspomnieliśmy, jest więcej w „Lilijach” aniżeli relacji narratorskich. Od czasu do czasu poznajemy także myśli bohaterów, w tym celu Mickiewicz posłużył się mową pozornie zależną:
„Czekają. Przeszła zima,
Brata nie ma i nie ma.
Czekają; myślą sobie:
Może powróci z wiosną?”.
Dzięki tej dynamice akcji, należy uważać omawianą balladę za utwór przełomowy dla dalszych losów gatunku.

Wyjątkowość omawianej ballady „Przejawia się (…) nie tylko w lakonicznej, ściągniętej składni zdań, w asyndetycznym ich powiązaniu, w surowej oszczędności słów, w pomijaniu ich tam, gdzie mogą być opuszczone bez szkody dla sensu, w dominującej roli czasowników w stosunku do innych części mowy – i nie tylko w rytmie, krótkim, urywanym, a w miejscach szczególnej wagi uderzającym w męskie, silnie zaakcentowane zakończenia, ale także w doborze słów, w unikaniu wszelkiej poetyckiej zdobności, w prymitywizacji sposobów wyrazu, w celowej stylizacji na potoczną powszedniość wypowiedzi, w świadomym nawiązywaniu do ludowej sztuki poetyckiej, a jednocześnie w śmiałych poszukiwaniach nowego wyrazu, czy to za pomocą wzorów poezji obcej (…), czy też w oparciu o tendencje zaznaczone w literaturze ojczystej” (Cz. Zgorzelski, dz. cyt.).

Jeśli chodzi o styl ballady, to w niczym on nie przypomina już wzorców poezji sentymentalnej. Widać to na przykładzie odejścia od epitetów - w „Lilijach” przypada zaledwie jeden na czternaście wersów, w dodatku zdecydowana większość z nich pojawia się w wypowiedziach bohaterów, a nie w opisie narratorskim. W celu przybliżenia tekstu do mowy potocznej, poeta zrezygnował niemal całkowicie z inwersji. Badacze doliczyli się zaledwie dziewięciu takich środków artystycznych na przestrzeni długiego przecież utworu. Ograniczona do minimum została również liczba metafor i porównań. Warto zauważyć, że jeśli już się pojawiały, to zazwyczaj wywodziły się z mowy potocznej, z utartych zwrotów: „Rośnij kwiecie wysoko, / Jak pan leży głęboko” „lato bieży”, „droga cnoty śliska”, „okiem strzeli”, „zbladła jak chusta”.

Poza tym, że utwór był wzorowany na mowę potoczną. Należy również pamiętać, iż inspirowany był surowością przekazów ludowych. W tym również można doszukiwać się przyczyn odejścia od języka poetyckiego, wzniosłego, na rzecz prymitywizmu i prostoty, a czasem także banału. Zetknięcie się z takim słownictwem było swoistym szokiem dla pierwszych czytelników „Ballad i romansów”, wychowanych na poezji klasycystycznej, w której obowiązywała zasada decorum. Posługiwanie się językiem gminu z pewnością nie było łatwe dla samego Mickiewicza, dlatego też jeszcze większe słowa uznaniu należą mu się za „Lilije”, który odważył się złamać obowiązujące konwencje.

strona: 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies