Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Do matki Polki - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Żołnierz nie utkwi „zwycięskiego krzyża w Jeruzalemie” oraz nie zapewni wolności dla swoich potomków, jego krew będzie kolorowała pola na czerwono. Nie będzie mógł walczyć otwarcie, z bronią w ręku, będzie za to musiał posługiwać się zdradą i podstępem, jego postępowanie będzie pozbawione wszelkich reguł, nie będzie przypominało tego znanego z narodowej poezji czy z opowieści o przeszłości:
„Wyzwanie przyszle mu szpieg nieznajomy,
Walkę z nim stoczy sąd krzywoprzysiężny,
A placem boju będzie dół kryjomy,
A wyrok o nim wyda wróg potężny”.

Tym, którzy „ocaleją”, pozostanie sława, rozumiana nie jako upamiętnienie jego imienia w literaturze czy historii, lecz przejawiająca się jako zbiorowe wspominanie poległych w nocnych rozmowach rodaków:
„Zwyciężonemu za pomnik grobowy
Zostaną sucha drewna szubienicy,
Za całą sławę krótki płacz kobi�cy
I długie nocne rodaków rozmowy”.

Ostatnie wers można interpretować dwojako. Z jednej strony pojmowanie sławy jako wspominanie umarłych tylko w rozmowach rodaków może być niewystarczające, niektórzy dowodów sławy doszukują się w dziełach artystycznych, z drugiej jednak – to będą „długie”, trwające nieraz całą noc rozmowy, czyli pamięć o męczeńskiej śmierci bohaterów będzie przekazywana kolejnym pokoleniom.
„Nietrwały, haniebny pomnik-szubienica nie przekreśla jednak sensu poniesionej ofiary. Nocne rodaków rozmowy podsycą płomień buntu na nowo. Rodacy nie zapomną, choć ich wspomnienia będą wypowiadane szeptem i pod osłoną nocy. W takiej spiskowej atmosferze przetrwa nadzieja na szczęście ojczyzny. Tragiczne losy młodego pokolenia Polaków uwikłanych przez historię w walkę zaowocują w przyszłości niepodległością ich kraju (…) Zawarte w ostatnim wersie słowa groźby i nadziei – długie nocne rodaków rozmowy – wracały później niejednokrotnie w sytuacjach wymagających spiskowania i podstępu (np. w czasie okupacji czy stalinizmu). W takich momentach piękny, wzruszający wiersz Mickiewicza odżywa na nowo z wielką siłą ekspresji, przypomina wzory postaw i obowiązki wobec ojczyzny” (D. Polańczyk. dz. cyt.).

Jak to się przewrotnie okazuje - umarli słuchali jeszcze niedawno starców opowiadających „przodków dzieje”, teraz to oni są bohaterami nowych, składających się na bolesną historię ciemiężonego narodu.

„Matka” i „syn” – te symboliczne postaci są równorzędnymi bohaterami wiersza Adama Mickiewicza. Czy można zestawiać ból rodzicielki, wychowującej swoje dziecko do walki, z której już nie powróci, z cierpieniem powstańca, świadomego nadchodzącej klęski, oglądającego każdego dnia śmierć swoich kompanów wskutek nieuczciwej i nierównej walki? To trudne pytanie, na szczęście romantyczny wieszcz nie stawia nas w roli tych, którzy mają znaleźć odpowiedź. Jest wręcz przeciwnie – w liryku Mickiewicza przebija przekonanie, iż każde zbrojne starcie w nieodwracalny sposób odciska się na losach całego narodu, iż działania przodków będą miały wpływ na postępowanie ich potomków.

Utwór realizuje dwa motywy – wątek matki jako wzór kobiety-Polki, która od najmłodszych lat prowadzi patriotyczną edukację i przygotowuje dziecko do walki o niepodległość oraz wątek żołnierza, który nie zawaha się oddać życia w dążeniu do skazanego z góry na niepowodzenie odzyskania wolności.

W losach tych bohaterów słusznie można dopatrywać się ofiary analogicznej do ofiary Matki Boskiej oraz Chrystusa oraz nawiązania do wspominanego już innego dzieła Mickiewicza – „Konrada Wallenroda” („cel uświęca środki”).

Napisana tuż przed wybuchem powstania listopadowego zapowiedź tragicznych dziejów młodych Polaków oraz cierpienia ich matek pod względem formalnym jest wierszem regularnym, złożonym z 11 czterowersowych zwrotek. Mickiewicz sięgnął po klasyczny schemat jedenastozgłoskowca ze średniówką po piątej sylabie i rymami żeńskimi krzyżowymi, przeplatanymi:

strona: 1 2 3 4 5

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam

Norwid Cyprian Kamil

Słowacki Juliusz

Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne

Analiza porównawcza utworów „Oda do młodości” Adama Mickiewicza i „Do młodych” Adama Asnyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies