Bema pamięci żałobny rapsod - interpretacja i analiza - strona 4
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Romantyzm

Bema pamięci żałobny rapsod - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlêga

Czasowniki wskazujÄ…ce na ruch, gra Å›wiateÅ‚, element zapachowy czy dźwiÄ™kowy – wszystkie te elementy stworzyÅ‚y obraz zachwycajÄ…cy plastycznoÅ›ciÄ…, przy jednoczesnym zachowaniu wrażenia dynamizmu i ekspresji. DziÄ™ki temu pogrzeb generaÅ‚a Bema wydaje siÄ™ być szczegółowo wyreżyserowanym misterium przez specjalistÄ™ od obrazu, dźwiÄ™ku, zapachu. Należy podkreÅ›lić, iż zespolenie liryzmu, plastyki i muzycznoÅ›ci jest realizacjÄ… popularnej w romantyzmie zasady korespondencji sztuk: „Wiersz peÅ‚en jest Å›rodków artystycznego wyrazu, które sÅ‚użą do budowania nastroju i ukazania plastycznego, o wyraźnych ksztaÅ‚tach i barwach, obrazu rycerskiego pogrzebu. Muzyczność utworu zostaÅ‚a wsparta efektami plastycznymi” (D. PolaÅ„czyk, dz. cyt.).
Stylizacja pogrzebu na pogrzeb rycerski spowodowała nobilitację bohatera. Józef Bem został postawiony w szeregu ze średniowiecznymi rycerzami, z wielkimi wodzami dawnych czasów, nikt nie ma wątpliwości, że generałowi należy się tytuł spadkobiercy dawnych polskich tradycji.
„Owa archaizujÄ…ca stylizacja sÅ‚uży tu zÅ‚Ä…czeniu różnych epok, ukazaniu, że byt narodowy i kultura opiera siÄ™ na ciÄ…gÅ‚oÅ›ci tradycji. Przemieszanie elementów rytuaÅ‚u pogrzebowego z okresu Å›redniowiecza z pogaÅ„skimi, wczesnosÅ‚owiaÅ„skimi, w odniesieniu do wybitnego bohatera XIX wieku pozwala objąć myÅ›lÄ… przeszÅ‚ość, a także przyszÅ‚ość, dla której punktem odniesienia stanie siÄ™ aktywność Józefa Bema i jemu współczesnych” (D. PolaÅ„czyk, dz. cyt.).

Doskonałym podsumowaniem opisu pogrzebu Bema według Norwida jest fragment artykułu Ireneusza Opackiego. Jak się okazuje, prawdziwy pochówek generała nie przypominał patetycznej relacji podmiotu lirycznego.
„W poÅ‚udnie gromada internowanych WÄ™grów zaniosÅ‚a trumnÄ™ z ciaÅ‚em Bema na mahometaÅ„ski cmentarz, poÅ‚ożony na wzgórku naprzeciwko koszar w Aleppo. CiaÅ‚o wyjÄ™to z trumny, zÅ‚ożono w grobie gÅ‚owÄ… ku Mekce wedle obrzÄ…dku mahometaÅ„skiego [...]. Asysty uroczystej nie byÅ‚o ot, kilka tureckich batalionów bez broni; nie oddano nawet salwy honorowej” (I. Opacki „Bema pamiÄ™ci żaÅ‚obny-rapsod” C. K. Norwida, „Polonistyka” 1983, nr 8, s. 699).
W IV zwrotce liryku, mimo iż należy ona jeszcze do pierwszej części wiersza, zorganizowanej wokół pochówku Bema, nastÄ™puje jednak zmiana otoczenia – w drodze na cmentarz pogrzebowy kondukt wchodzi do wÄ…wozu i na chwilÄ™ znika:
„IV
Wchodzą w wąwóz i toną... wychodzą w światło księżyca
I czerniejÄ… na niebie, a blask ich zimny omusnÄ…Å‚,
I po ostrzach, jak gwiazda spaść nie mogąca, prześwięca,
ChoraÅ‚ ucichÅ‚ byÅ‚ nagle i znów jak fala wyplusnÄ…Å‚...”.
Dziura w ziemi nie zatrzymaÅ‚a pochodu, pokazuje siÄ™ on po chwili w Å›wietle księżyca, by w koÅ„cu wtopić w czarne tÅ‚o nocy. Mroczny koloryt tej sceny zostaÅ‚ podkreÅ›lony poprzez zanikajÄ…cy efekt dźwiÄ™kowy – na moment choraÅ‚ cichnie, po chwili odzywa siÄ™ zaÅ› ze zdwojonÄ… siÅ‚Ä….
Przed przekroczeniem grobu, w obrazie orszaku dokonaÅ‚a siÄ™ zmiana. Do tej pory wszystko byÅ‚o relacjonowane z pozycji narratora-Å›wiadka, by teraz gÅ‚os zabieraÅ‚ narrator-uczestnik. Na poczÄ…tku kondukt byÅ‚ przedmiotem narracji trzecioosobowej („idÄ…”, „bijÄ…”, „wchodzÄ…”), by teraz przejść w opis z punktu widzenia pierwszej osoby liczby mnogiej czasu przyszÅ‚ego („zobaczym”, „powleczem”). Do momentu, gdy orszak zmierza ku grobowi, podmiot operuje czasem teraźniejszym (czas przeszÅ‚y nastÄ™puje tylko w przytaczanych wspomnieniach o zmarÅ‚ym), a w chwili dojÅ›cia do grobu – zmienia siÄ™ na przyszÅ‚y.
Zmianę perspektywy można interpretować jako przejście z przeszłości w przyszłość. Jej osią jest grób Bema, gdy zostaje przekroczony - pochód idzie dalej.
Strofy V i VI przynoszą zatem zmianę sytuacji lirycznej i podmiotu mówiącego, wskutek czego zanika dystans między podmiotem a odbiorcą, a żałobny orszak z przedmiotu opisu staje się podmiotem przemawiającym w tekście. Lirykę sytuacyjną zastępuje po części liryka bardziej bezpośrednia. Gdy pochód dochodzi do grobu i widzi tam otchłań, czyhającego na każdego człowieka, do ludzi dochodzi przekonanie, że od śmierci nie ma ucieczki:

strona:    1    2    3    4    5    6  

Zobacz inne artykuły:

Mickiewicz Adam
Oda do młodości - interpretacja i analiza
Cisza morska - interpretacja i analiza
Stepy akermańskie - interpretacja i analiza
„Sonety krymskie” - streszczenie ogólne
Romantyzm „Sonetów krymskich”
Recepcja „Sonetów krymskich”
JÄ™zyk „Sonetów krymskich”
Problematyka „Sonetów krymskich”
PodziaÅ‚ wewnÄ™trzny „Sonetów krymskich”
Zmagania Mickiewicza z sonetem
OkolicznoÅ›ci powstania „Sonetów krymskich”
Polały się łzy - interpretacja i analiza
Nad wodÄ… wielkÄ… i czystÄ… - interpretacja i analiza
Snuć miłość - interpretacja i analiza
Liryki lozańskie - geneza i charakterystyka
Do matki Polki - interpretacja i analiza
Niepewność - interpretacja i analiza
Do M*** - interpretacja i analiza
Zima miejska - interpretacja i analiza
Lilje - interpretacja i analiza
Pani Twardowska - interpretacja i analiza
To lubiÄ™ - interpretacja i analiza
Powrót taty - interpretacja i analiza
Rybka - interpretacja i analiza
Åšwitezianka - interpretacja i analiza
Ajudah - interpretacja i analiza
Świteź - interpretacja i analiza
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pierwiosnek - interpretacja i analiza
Czatyrdah - interpretacja i analiza
Ballady i romanse - opracowanie
Bajdary - interpretacja i analiza
Bakczysaraj - interpretacja i analiza
Widok gór ze stepów Kozłowa - interpretacja i analiza
Burza - interpretacja i analiza
Żegluga - interpretacja i analiza

Norwid Cyprian Kamil
Bema pamięci żałobny rapsod - interpretacja i analiza
Bema pamięci żałobny rapsod - wiadomości wstępne
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - interpretacja i analiza
Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? - wiadomości wstępne
Moja ojczyzna - interpretacja i analiza
Moja ojczyzna - wiadomości wstepne
Pielgrzym - interpretacja i analiza
Pielgrzym - wiadomości wstępne
Pióro - interpretacja i analiza
Pióro - wiadomości wstępne
W Weronie - interpretacja i analiza
W Weronie - wiadomości wstępne
Moja piosnka II - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - interpretacja i analiza
Do obywatela Johna Browne'a - wiadomości wstępne
Fortepian Szopena - analiza
Fortepian Szopena - interpretacja
Fortepian Szopena - wiadomości wstępne

SÅ‚owacki Juliusz
Rozmowa z piramidami - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - interpretacja i analiza
Grób Agamemnona - motyw mogiły, grobu
Smutno mi Boże - interpretacja i analiza
Smutno mi, Boże! - wiadomości wstępne
Sowiński w okopach Woli - interpretacja i analiza
Sowiński w okopach Woli - wiadomości wstępne
Testament mój - interpretacja i analiza
Testament mój - wiadomości wstępne
Rozłączenie - interpretacja i analiza

Inne
Analiza porównawcza utworów „Oda do mÅ‚odoÅ›ci” Adama Mickiewicza i „Do mÅ‚odych” Adama Asnyka



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies