Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Dwudziestolecie miedzywojenne

Wiosna. Dytyramb - analiza

Autor: Karolina Marl�ga

Wiersz jest przykładem liryki pośredniej i jedyną w swoim rodzaju realizacją liryki opisowej. Kreacja podmiotu lirycznego jest dwojaka i ze względu na cechującą go ambiwalentność nie można utożsamiać go z Tuwimem. Z jednej strony odnosi się do opisywanego tłumu z podziwem, wykazuje fascynację jego odwagą i bezkompromisowością w poddaniu się biologicznym popędom, zatraceniu się w prymitywnych, wręcz zwierzęcych potrzebach, wielokrotnie potwierdzając go w słuszności podejmowanych działań:
„- A dalej! A dalej! A dalej!
W ciemne zieleńce, do alej,
Na ławce, psiekrwie, na trawce,
Naróbcie Polsce bachorów,
Wijcie się, psiekrwie, wijcie,
W szynkach narożnych pijcie,
Rozrzućcie więcej "kawaleryjskich chorób"!
(…)
Tłumie, bądź dziki!
Tłumie! Ty masz RACJĘ!!!
O, zbrodniarzu cudowny i prosty,
Elementarne, pierwotnie wspaniały!
(…)
Och, sławię ja cię, tłumie, wzniosłymi słowami
I ciebie, Wiosno, za to, że się zbrodniarz płodzi!”.

Ten bezwarunkowy podziw zaburzają jednak pejoratywne słowa podmiotu, który momentami przyznaje, iż zachowaniu rozszalałego, pragnącego zbliżenia tłumu świadczy o zepsuciu moralnym i jego obrzydliwe:
„Ty gnoju miasta, tytanicznej krosty”.
Ogólnie rozważania na temat podmiotu lirycznego w wierszu można zamknąć stwierdzeniem, iż pełni on rolę komentatora życia miasta, z małym wstawkami oceniającymi i zachęcającymi, na co wskazują określenia tłumu jako „hołota”, „zbrodniarz cudowny i prosty” czy „straszliwa masa”.
Swoją opowieść o zachowaniu dzikiego tłumu kieruje właśnie do wychodzącej na ulicę zbiorowości (w zakończeniu wiersza także do tytułowej wiosny). Bardzo często sięga po bezpośrednie zwroty i zachęca ludzi o poddania się prymitywnym potrzebom. Przykładów takich apostrof, zakończonych dynamizującymi jego słowa wykrzyknikami czy stworzonymi w oparciu o wyliczenia, jest kilka:
I Ciebie się pochwali,
Brzuchu na biodrach szerokich
Niewiasto!
(…)
- A dalej! A dalej! A dalej!
W ciemne zieleńce, do alej,
Na ławce, psiekrwie, na trawce,
Naróbcie Polsce bachorów,
Wijcie się, psiekrwie, wijcie,
W szynkach narożnych pijcie,
Rozrzućcie więcej "kawaleryjskich chorób"!
(…)
Gwałćcie! Poleci każda na kolację!
Na kolorowe wasze kamizelki,
Na papierowe wasze kołnierzyki!
Tłumie, bądź dziki!
Tłumie! Ty masz RACJĘ!!!
(…)
O, zbrodniarzu cudowny i prosty,
Elementarne, pierwotnie wspaniały!
Ty gnoju miasta, tytanicznej krosty,
Tłumie, o Tłumie, Tłumie rozszalały!
Faluj straszliwa maso, po ulicach,
Wracaj do rogu, śmiej się, wiruj, szalej!
Ciasno ci w zwartych, twardych kamienicach,
Przyj! Może pękną - i pójdziecie dalej!
(…)
Wyjdziecie dziś na rogi ulic, o kochanki,
Sprzedawać się obleśnym, trzęsącym się starcom!
(…)
- Pozwól!!! Przeraź go sobą, ty grzechu, kobieto!
(…)
Wiosna!!! Hajda! - pęczniejcie! Trujcie się ze sromu!
(…)
Jeszcze! Jeszcze! I jeszcze! Zachłannie, bezkreśnie!
Rodźcie, a jak najwięcej! Trzeba miasto silić!
(…)
Wszystko - wasze! Biodrami śmigajcie, udami!
Niech idzie tan lubieżnych podnieceń! Nie szkodzi!
Och, sławię ja cię, tłumie, wzniosłymi słowami
I ciebie, Wiosno, za to, że się zbrodniarz płodzi!”.

Dominującą we „Wiośnie” techniką pisarską jest naturalizm. Człowiek został sportretowany jako istota przede wszystkim biologiczna i seksualna, a nie duchowa. Jego bezwarunkowe poddanie się wybuchającym na wiosnę popędom i prymitywnym żądzom wywołuje masową deprawację i świadczy o użytej przez Tuwima w całym utworze animalizacji:

strona: 1 2 3