Główne założenia futuryzmu ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Dwudziestolecie miedzywojenne

Główne założenia futuryzmu

Autor: Jakub Rudnicki

  • totalna destrukcja dziedzictwa kulturalnego, negacja kanonu tradycji literackiej, charakter skrajnie antytradycjonalistyczny, burzycielski i prowokacyjny,

  • sztuka miaÅ‚a wyprzedzać czas historyczny,

  • zgodnie z zasadÄ… „słów na wolnoÅ›ci” futuryÅ›ci pragnÄ™li uwolnić sÅ‚owa z rygorów semantyki i skÅ‚adni,

  • futuryÅ›ci czÄ™sto stosowali neologizmy, lekceważyli zasady ortograficzne, skÅ‚adniowe,

  • futuryzm to kierunek zdecydowanie materialistyczny, w materii widziaÅ‚ energiÄ™ życia, w jej metamorfozach i bogactwie form odkrywaÅ‚ nowe piÄ™kno – im bliższe potocznoÅ›ci, im surowsze tym wspanialsze, jedni materiÄ™ utożsamiali z naturÄ… (materia żywa, organiczna, krwista groźna), inni z cywilizacjÄ… (miasto, maszyna, automobil, radio, kinematograf),

  • futuryÅ›ci uważali, że pomiÄ™dzy naturÄ… a cywilizacjÄ… nie ma zasadniczej sprzecznoÅ›ci – w materii żywej odkrywali schemat dziaÅ‚ania maszyny, w maszynie zaÅ› energiÄ™ przyrody,

  • podstawowe dążenie futurystów polskich to głód jednoznacznoÅ›ci (okr. A. Stern),

  • apologia natury uzewnÄ™trzniaÅ‚a siÄ™ jako kult ciaÅ‚a, byÅ‚a pochwaÅ‚Ä… pracy zmysłów, kultem fizjologii, opisem funkcji organizmu,

  • bohater liryki futurystycznej zamiast duchowego wnÄ™trza demonstrowaÅ‚ urodÄ™ swych wnÄ™trznoÅ›ci, objawiaÅ‚ siÄ™ jako atlas ciaÅ‚a, zachowywaÅ‚ siÄ™ jak figura z gabinetu medyka,

  • kobieta uważana byÅ‚a za wartość pÅ‚odnoÅ›ci,

  • czÄ™sto w utworach spotkać można motyw gÅ‚odu – dla Sterna to metafora nienasycenia Å›wiatem, dla JasieÅ„skiego jest przekleÅ„stwem i udrÄ™kÄ… bezrobotnych,

  • esencjÄ… mowy miaÅ‚o być sÅ‚owo nowe od rdzenia, nieposiadajÄ…ce znaczenia utrwalonego w systemie jÄ™zykowym, obce, ale równoczeÅ›nie brzmiÄ…ce „swojsko”,

  • polscy futuryÅ›ci odwoÅ‚ywali siÄ™ do idei „słów na wolnoÅ›ci”, tworzÄ…c w utworach wrażenie niespójnoÅ›ci, nieporzÄ…dku, jednak teksty te nadal podlegaÅ‚y reguÅ‚om skÅ‚adni, nawiÄ…zywali także do poezji „pozarozumowej”, głównie przetwarzajÄ…c sÅ‚owa i wyrażenia gotowe (rozbijajÄ…c je, skracajÄ…c), w eksperymentach podstawowe znaczenie ma chwyt typograficzny,

  • futuryÅ›ci odwoÅ‚ywali siÄ™ też do motywu maszyny – z jednej strony sÅ‚awiÄ…c zdobycze techniki, z drugiej zapowiadajÄ…c katastrofÄ™ – ginÄ…cy Å›wiat pod terrorem zbuntowanych maszyn,

  • futurystów kusiÅ‚a możliwość „zmatematyzowania” jÄ™zyka poezji, imponowaÅ‚y im precyzja i Å‚ad systemów sformalizowanych,

  • futuryÅ›ci swojÄ… pracÄ™ twórczÄ… rozumieli jako poÅ›redniczenie miÄ™dzy rzeczywistoÅ›ciÄ… a odbiorcÄ…, usiÅ‚owali przekazać w sÅ‚owach ksztaÅ‚t aktualnych wydarzeÅ„ – poezja musiaÅ‚a być komunikatywna, lapidarna, logiczna, anonimowa, stylizowana na mowÄ™ dziennikarskÄ…,

  • poezja przyszÅ‚oÅ›ci miaÅ‚a być poezjÄ… masowÄ…, pisanÄ… pod dyktando historii, poeta zaÅ› miaÅ‚ przypominać reportera (stylizacje na reportaż, raport policyjny, telegram), powstawaÅ‚y również wiersze-szyldy, wiersze-ogÅ‚oszenia, zÅ‚ożone z nazw towarów lub informujÄ…ce o rzeczach,

  • fascynacja radiem i filmem - próba powtórzenia w poezji drogi słów, powstawanie wierszy „radiowych” i „telewizyjnych”, próba uksztaÅ‚towania nowych gatunków wypowiedzi,

  • zwrot ku ludowoÅ›ci i wzorów folklorystycznych (Czyżewski – PastoraÅ‚ki, JasieÅ„ski – SÅ‚owo o Jakubie Szeli) – folklor oferowaÅ‚ poetom wzorce spontanicznej twórczoÅ›ci jÄ™zykowej, co oznaczaÅ‚o odwrót od radykalnego antytradycjonalizmu,

  • futuryzm to także pewien sposób życia, styl w systemie obyczajowoÅ›ci – bufonada, maskarada, autoreklama, ekstrawagancja,
  • gra z czasem i lot w przyszÅ‚ość, to tematy, które pojawiajÄ… siÄ™ w wierszach, skÅ‚adajÄ… siÄ™ na futurystycznÄ… utopiÄ™ (bohater wiersza musi wyprzedzić swojÄ… epokÄ™).
Rola poety

Zgodnie z ideologią futurystów poeta przyjmuje, że poezja jest dziełem zorganizowanej zbiorowości, zaś zbiorowość ta powinna, pragnąć zmiany, dążyć do nowego, oderwać się od leniwej i zadowolonej masy, by określić się wobec tego co będzie. Według futurystycznych manifestów poeta ma być przywódcą, który pociągnie tłumy, przeciwstawiając się powszechnym gustom, jest obrazoburcą, prześmiewcą, skandalistą i reformatorem.

Zobacz inne artykuły:

Czechowicz Józef
Miejsce Czechowicza w literaturze
Charakterystyka twórczości Józefa Czechowicza
Wstęp do twórczości Józefa Czechowicza
Biografia Józefa Czechowicza
Żal - analiza i interpretacja
Sam - analiza i interpretacja
modlitwa żałobna - analiza i interpretacja

Gałczyński Konstanty Ildefons
Wit Stwosz - analiza i interpretacja
Spotkanie z matkÄ… - analiza i interpretacja
Prośba o wyspy szczęśliwe - analiza i interpretacja
Zaczarowana dorożka - analiza i interpretacja
Pieśń o żołnierzach z Westerplatte - analiza i interpretacja
Niobe - analiza i interpretacja
Serwus, madonna - analiza i interpretacja
Kryzys w branży szarlatanów - analiza i interpretacja

Iwaszkiewicz Jarosław
Źródło Aretuzy - analiza i interpretacja
Erotyk - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza

Jasieński Bruno
JEDNODŃUWKA FUTURYSTUW mańifesty futuryzmu polskiego wydańe nadzwyczajne na całą Żeczpospolitą Polską
But w butonierce - analiza
But w butonierce - interpretacja

Leśmian Bolesław
Pan Błyszczyński - interpretacja
Pan Błyszczyński - geneza
Szewczyk - analiza
Szewczyk - interpretacja
Dusiołek - analiza
Dusiołek - interpretacja
Dusiołek - geneza
Dwoje ludzieńków - analiza
Dwoje ludzieńków - interpretacja
Dwoje ludzieńków - geneza
Dziewczyna - analiza
Dziewczyna - interpretacja
Topielec - analiza
Topielec - interpretacja
Urszula Kochanowska - analiza
Urszula Kochanowska - interpretacja
Urszula Kochanowska - geneza
W malinowym chruśniaku - analiza
W malinowym chruśniaku - interpretacja
W malinowym chruśniaku - geneza
Pan Błyszczyński - analiza

Pawlikowska-Jasnorzewska Maria
PÅ‚yty Carusa - analiza i interpretacja
Miłość - analiza i interpretacja
La précieuse - analiza i interpretacja
La précieuse - geneza

SÅ‚onimski Antoni
Credo - analiza i interpretacja
Smutno mi Boże - analiza i interpretacja

Staff Leopold
Ars poetica - analiza
Ars poetica - interpretacja
Kartoflisko - analiza
Kartoflisko - interpretacja
Curriculum vitae - analiza
Curriculum vitae - interpretacja
Wysokie drzewa - analiza
Wysokie drzewa - interpretacja
Kowal - analiza
Kowal – interpretacja
Deszcz jesienny – analiza
Deszcz jesienny – interpretacja
Przedśpiew - analiza
Przedśpiew - interpretacja

Stanisław Przybyszewski

Tuwim Julian
Sitowie - analiza
Sitowie - interpretacja
Sitowie - geneza
Prośba o piosenkę - analiza
Prośba o piosenkę - interpretacja
Prośba o piosenkę - geneza
Do krytyków - analiza
Do krytyków - interpretacja
Do krytyków - geneza
Mieszkańcy - analiza
Mieszkańcy - interpretacja
Mieszkańcy - geneza
Wiosna. Dytyramb - analiza
Wiosna. Dytyramb - interpretacja
Wiosna. Dytyramb - geneza
Rzecz czarnoleska - analiza
Rzecz czarnoleska - interpretacja
Sokrates tańczący - analiza
Sokrates tańczący - interpretacja

Wierzyński Kazimierz
Lewa kieszeń - analiza i interpretacja
Motto - analiza i interpretacja
Zielono mam w głowie - analiza
Zielono mam w głowie - interpretacja
Kufer - analiza
Kufer - interpretacja
Kufer - geneza

Inne
Poetyka „Å»agarów”
Ideowe podÅ‚oże „Å»agarów”
Powstanie i rozwój „Å»agarów”
Charakterystyka twórczości Juliana Przybosia do 1939
Tematyka wierszy Przybosia
Biografia Juliana Przybosia
Charakterystyka pierwszego okresu twórczości Czesława Miłosza (Trzy zimy)
Przemiany poetyckie na poczÄ…tku lat 30. XX wieku
Biografia Czesława Miłosza do 1936 roku
Program i poetyka awangardy krakowskiej
Powstanie i rozwój awangardy krakowskiej
Główne założenia futuryzmu
Fazy rozwoju futuryzmu
Główne cechy polskiego futuryzmu
Język poetycki dwudziestolecia międzywojennego



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies