JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Dwudziestolecie miedzywojenne
Kilka słów wstępu
Wiersz „ŹródÅ‚o Aretuzy” pochodzi z cyklu „Inne życie” JarosÅ‚awa Iwaszkiewicza, wydanego w 1938 roku. Jak twierdziÅ‚ sam autor, głównÄ… inspiracjÄ… do napisania utworu byÅ‚a nie tyle wizyta na Sycylii, co napotkanie siÄ™ w tak odlegÅ‚ym zakÄ…tku Europy na muzykÄ™ Karola Szymanowskiego. Wybitny polski kompozytor Å›wiatowej sÅ‚awy byÅ‚ serdecznym przyjacielem Iwaszkiewicza, dlatego też poeta postanowiÅ‚ zÅ‚ożyć hoÅ‚d temu wydarzeniu. Jak to czÄ™sto bywaÅ‚o w twórczoÅ›ci autora „ŹródÅ‚a Aretuzy”, w utworze napotykamy siÄ™ na poÅ‚Ä…czenie piÄ™kna natury i elementów kultury ludzkiej.
Interpretacja i analiza
W swoim wierszu Iwaszkiewicz odwołuje się do mitologii greckiej. Aretuza była nimfą w orszaku Artemidy. Odrzucając miłość Alfejosa (boga rzeki o tej samej nazwie) uciekła z Peloponezu w okolice Syrakuzy na Sycylii. Tam, na wyspie Ortygia nimfa zamieniła się w strumyk. Mityczne źródło Aretuzy jest obecnie jedną z wielu atrakcji turystycznych Sycylii.
Utwór Iwaszkiewicza można nazwać sonetem, choć nie spełnia on wszystkich formalnych wymagań gatunku. Przede wszystkim nie posiada części refleksyjnej, w całości składając się z opisu wrażeń podmiotu lirycznego. Ponieważ to muzyka Karola Szymanowskiego, a nie los mitycznej nimfy były główną inspiracją do powstania utworu, możemy w nim odnaleźć pokaźną ilość zabiegów mających na celu udźwięcznienie wiersza. Dzięki temu, czytelnik zamykając oczy i wsłuchując się w sonet może poczuć się tak, jakby stał u źródła potoku na Sycylii.
Już w pierwszych trzech strofach napotykamy siÄ™ na „jÄ™k czarnych papirusów”, „szelest (…) cichy drzemnej wodnej gÅ‚Ä™bi” i „gruchanie uÅ›pionych goÅ‚Ä™bi”. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż sytuacja liryczna rozgrywa siÄ™ w nocy, wiÄ™c dźwiÄ™ki strumienia i jego najbliższego otoczenia sÄ… jedynymi dostÄ™pnymi doznaniami. Ponadto mrok nocy powoduje, że utwór nabiera tajemniczoÅ›ci i niepowtarzalnego klimatu. Delikatne dźwiÄ™ki przyrody powodujÄ…, iż czytelnik odczuwa pewne napiÄ™cie, ale także i zachwyt nad piÄ™knem sytuacji lirycznej.
Pierwsza strofa wiersza ma charakter inwokacyjny. Podmiot liryczny zwraca się w niej bezpośrednio do czytelnika, przybliżając wrażenia zmysłowe, jakich można zaznać stojąc u źródeł Aretuzy. Warto zwrócić uwagę, iż pierwsza strofa wyrażona została w czasie przyszłym, podczas gdy pozostałe w czasie teraźniejszym. Dzięki temu zabiegowi możemy odczytywać pierwszą zwrotkę jako swoiste zaproszenie dla czytelnika, po skorzystaniu z którego przenosimy się wraz z podmiotem lirycznym na Sycylię. Jednakże wraz z rozpoczęciem drugiej strofy zanika jakakolwiek inwokacyjność. Czytelnik staje się jedynie biernym świadkiem sytuacji lirycznej i przeżyć podmiotu lirycznego. Odbiorca może odnieść wrażenie, że został uwiedziony wizją pięknego miejsca, a następnie wmanewrowany w jednoosobowy spektakl liryczny. Źródło Aretuzy - analiza i interpretacja
Autor: Karolina MarlêgaKilka słów wstÄ™pu
Wiersz „ŹródÅ‚o Aretuzy” pochodzi z cyklu „Inne życie” JarosÅ‚awa Iwaszkiewicza, wydanego w 1938 roku. Jak twierdziÅ‚ sam autor, głównÄ… inspiracjÄ… do napisania utworu byÅ‚a nie tyle wizyta na Sycylii, co napotkanie siÄ™ w tak odlegÅ‚ym zakÄ…tku Europy na muzykÄ™ Karola Szymanowskiego. Wybitny polski kompozytor Å›wiatowej sÅ‚awy byÅ‚ serdecznym przyjacielem Iwaszkiewicza, dlatego też poeta postanowiÅ‚ zÅ‚ożyć hoÅ‚d temu wydarzeniu. Jak to czÄ™sto bywaÅ‚o w twórczoÅ›ci autora „ŹródÅ‚a Aretuzy”, w utworze napotykamy siÄ™ na poÅ‚Ä…czenie piÄ™kna natury i elementów kultury ludzkiej.
Interpretacja i analiza
W swoim wierszu Iwaszkiewicz odwołuje się do mitologii greckiej. Aretuza była nimfą w orszaku Artemidy. Odrzucając miłość Alfejosa (boga rzeki o tej samej nazwie) uciekła z Peloponezu w okolice Syrakuzy na Sycylii. Tam, na wyspie Ortygia nimfa zamieniła się w strumyk. Mityczne źródło Aretuzy jest obecnie jedną z wielu atrakcji turystycznych Sycylii.
Utwór Iwaszkiewicza można nazwać sonetem, choć nie spełnia on wszystkich formalnych wymagań gatunku. Przede wszystkim nie posiada części refleksyjnej, w całości składając się z opisu wrażeń podmiotu lirycznego. Ponieważ to muzyka Karola Szymanowskiego, a nie los mitycznej nimfy były główną inspiracją do powstania utworu, możemy w nim odnaleźć pokaźną ilość zabiegów mających na celu udźwięcznienie wiersza. Dzięki temu, czytelnik zamykając oczy i wsłuchując się w sonet może poczuć się tak, jakby stał u źródła potoku na Sycylii.
Już w pierwszych trzech strofach napotykamy siÄ™ na „jÄ™k czarnych papirusów”, „szelest (…) cichy drzemnej wodnej gÅ‚Ä™bi” i „gruchanie uÅ›pionych goÅ‚Ä™bi”. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż sytuacja liryczna rozgrywa siÄ™ w nocy, wiÄ™c dźwiÄ™ki strumienia i jego najbliższego otoczenia sÄ… jedynymi dostÄ™pnymi doznaniami. Ponadto mrok nocy powoduje, że utwór nabiera tajemniczoÅ›ci i niepowtarzalnego klimatu. Delikatne dźwiÄ™ki przyrody powodujÄ…, iż czytelnik odczuwa pewne napiÄ™cie, ale także i zachwyt nad piÄ™knem sytuacji lirycznej.
Z drugiej story dowiadujemy siÄ™, że utwór nie bÄ™dzie nawiÄ…zywaÅ‚ do starogreckiej historii Aretuzy. Podmiot liryczny zapewnia bowiem, iż „OdeszÅ‚y stÄ…d boginie, zmarÅ‚y Syrakuzy”. W ten sposób zdjÄ™te zostaÅ‚o odium mitycznoÅ›ci z miejsca, w którym wedÅ‚ug wierzeÅ„ miaÅ‚a szukać schronienia piÄ™kna nimfa. Podmiot liryczny postanowiÅ‚ ukazać źródÅ‚o jako miejsce piÄ™kne i tajemnicze, ale postanowiÅ‚ „uÅ›miercić” jego kulturowe znaczenie i symbolicznÄ… wymowÄ™. Uwiedziony w pierwszej strofie czytelnik z pewnoÅ›ciÄ… poczuÅ‚ zawód na wiadomość, że zamiast do starożytnej Grecji zostaÅ‚ przeniesiony w ciemne i dość ponure miejsce, pozbawione wszelkiej wyjÄ…tkowoÅ›ci. ZupeÅ‚nie inaczej widzi to jednak podmiot liryczny. Dla niego bowiem źródÅ‚o jest symbolem życia, natchnienia i poznania. Druga strofa wprowadza do wiersza atmosferÄ™ oczekiwania i napiÄ™cia. Pojawia siÄ™ w niej wiele odniesieÅ„ do Å›mierci. Takie zwroty jak: „cisza martwa”, „zmarÅ‚a przerÄ™bla”, „zmarÅ‚y Syrakuzy” wprowadzajÄ… również poczucie strachu.
strona: 1 2
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies