JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Dwudziestolecie miedzywojenne
Mieszkańcy
W 1933 roku ukazaÅ‚ siÄ™ jeden z ważniejszych tomów poezji Juliana Tuwima – „Biblia cygaÅ„ska”. Jednym z opublikowanych w nim wierszy sÄ… „MieszkaÅ„cy”.
Gdy w utworach „Do krytyków”, „Ranyjulek!” czy „Do prostego czÅ‚owieka” autor afirmowaÅ‚ miejski styl życia, tak w „WioÅ›nie” czy w tym dziele ukazaÅ‚ miasto jako skupisko najróżniejszych dewiacji, zbiorowisko odchyleÅ„ moralnych, Å›rodowisko koterii, nepotyzmu i koÅ‚tunerii oraz jako przyczynÄ™ dehumanizacji jednostki. Tuwim nie wahaÅ‚ siÄ™ zdemaskować postÄ™powania czy cech, uważanych dotÄ…d za sferÄ™ tabu, o czym - przy okazji artykuÅ‚u napisanego po jego Å›mierci – zdawaÅ‚ sobie sprawÄ™ Witold Gombrowicz. W jednym z tomów jego sÅ‚ynnych „Dzienników” czytamy:
„Åšmierć Tuwima. Wyobrażam sobie nekrologi. Ale tu, prywatnie, mogÄ™ zanotować: zmarÅ‚ najwiÄ™kszy współczesny poeta polski. NajwiÄ™kszy? NiewÄ…tpliwie. Wielki? Hm…
Nie wprowadziÅ‚ nas w nic, niczego nie odkryÅ‚, w nic nie wtajemniczyÅ‚, nie dostarczyÅ‚ żadnego klucza. Ale wibrowaÅ‚ – tryskaÅ‚ – olÅ›niewaÅ‚…magiÄ… „poetyckiego sÅ‚owa”. Taka zmysÅ‚owa wibracja poetyckiej harfy, ziejÄ…cej werbalnym luksusem, jest w sztuce najwyższÄ… aspiracjÄ… ludów prymitywnych, wiÄ™c byÅ‚ to poeta, który nie przynosiÅ‚ nam zaszczytu, wiÄ™c trochÄ™ nas demaskowaÅ‚. Wstyd polega na tym, że o każdym wierszu Tuwima możemy powiedzieć, iż jest „cudowny”, ale na pytanie, co tuwimowskiego wniósÅ‚ Tuwim w poezjÄ™ Å›wiata, nie potrafimy udzielić odpowiedzi. Gdyż Tuwim, jako Tuwim, to jest jako osobowość, nie istniaÅ‚. Harfa bez harfiarza” (Jan Marx, „Skamandryci”, Warszawa 1993, s. 17-18).
Analizując przemówienia żałobne, wygłoszone po odejściu tego wielkiego twórcy, przywołać należy jeszcze kilka najważniejszych opinii:
„DokonaÅ‚ elektryfikacji słów w zacofanym gospodarstwie poetyckim” - MieczysÅ‚aw Jastrun.
„UwydatniÅ‚ różnice miÄ™dzy modernistycznym a nowoczesnym traktowaniem mowy poetyckiej (…) Tuwim zastaÅ‚ lirykÄ™ polskÄ… ziemiaÅ„skÄ… i staroÅ›wieckÄ…, a zostawiÅ‚ jÄ… demokratycznÄ… i nowoczesnÄ…. OdÅ›wieżyÅ‚ jej tematykÄ™ przez nowy pejzaż i nowego bohatera: odÅ›wieżyÅ‚ jej technikÄ™ przez nowe metody obróbki sÅ‚owa, któremu nadaÅ‚ szlif i ostrość diamentu (…).Któż – od czasu romantyków – dokonaÅ‚ wiÄ™cej?” - Artur Sandauer.
„Å»egnajÄ…c wielkiego poetÄ™ poÅ›ród żywych, witamy go zarazem tam, dokÄ…d już dawno wkroczyÅ‚ stopÄ… nieomylnÄ… – w wielkiej tradycji poezji polskiej, w pamiÄ™ci ludu polskiego, w pokÅ‚adach mowy polskiej, która żywić bÄ™dzie przyszÅ‚ych poetów jego zdobyczÄ…, miazgÄ… jego wysiÅ‚ku twórczego, jaka weszÅ‚a już w gałąź i liść drzewa poezji polskiej” - Kazimierz Wyka. MieszkaÅ„cy - geneza
Autor: Karolina MarlêgaMieszkaÅ„cy
W 1933 roku ukazaÅ‚ siÄ™ jeden z ważniejszych tomów poezji Juliana Tuwima – „Biblia cygaÅ„ska”. Jednym z opublikowanych w nim wierszy sÄ… „MieszkaÅ„cy”.
Gdy w utworach „Do krytyków”, „Ranyjulek!” czy „Do prostego czÅ‚owieka” autor afirmowaÅ‚ miejski styl życia, tak w „WioÅ›nie” czy w tym dziele ukazaÅ‚ miasto jako skupisko najróżniejszych dewiacji, zbiorowisko odchyleÅ„ moralnych, Å›rodowisko koterii, nepotyzmu i koÅ‚tunerii oraz jako przyczynÄ™ dehumanizacji jednostki. Tuwim nie wahaÅ‚ siÄ™ zdemaskować postÄ™powania czy cech, uważanych dotÄ…d za sferÄ™ tabu, o czym - przy okazji artykuÅ‚u napisanego po jego Å›mierci – zdawaÅ‚ sobie sprawÄ™ Witold Gombrowicz. W jednym z tomów jego sÅ‚ynnych „Dzienników” czytamy:
„Åšmierć Tuwima. Wyobrażam sobie nekrologi. Ale tu, prywatnie, mogÄ™ zanotować: zmarÅ‚ najwiÄ™kszy współczesny poeta polski. NajwiÄ™kszy? NiewÄ…tpliwie. Wielki? Hm…
Nie wprowadziÅ‚ nas w nic, niczego nie odkryÅ‚, w nic nie wtajemniczyÅ‚, nie dostarczyÅ‚ żadnego klucza. Ale wibrowaÅ‚ – tryskaÅ‚ – olÅ›niewaÅ‚…magiÄ… „poetyckiego sÅ‚owa”. Taka zmysÅ‚owa wibracja poetyckiej harfy, ziejÄ…cej werbalnym luksusem, jest w sztuce najwyższÄ… aspiracjÄ… ludów prymitywnych, wiÄ™c byÅ‚ to poeta, który nie przynosiÅ‚ nam zaszczytu, wiÄ™c trochÄ™ nas demaskowaÅ‚. Wstyd polega na tym, że o każdym wierszu Tuwima możemy powiedzieć, iż jest „cudowny”, ale na pytanie, co tuwimowskiego wniósÅ‚ Tuwim w poezjÄ™ Å›wiata, nie potrafimy udzielić odpowiedzi. Gdyż Tuwim, jako Tuwim, to jest jako osobowość, nie istniaÅ‚. Harfa bez harfiarza” (Jan Marx, „Skamandryci”, Warszawa 1993, s. 17-18).
Analizując przemówienia żałobne, wygłoszone po odejściu tego wielkiego twórcy, przywołać należy jeszcze kilka najważniejszych opinii:
„DokonaÅ‚ elektryfikacji słów w zacofanym gospodarstwie poetyckim” - MieczysÅ‚aw Jastrun.
„UwydatniÅ‚ różnice miÄ™dzy modernistycznym a nowoczesnym traktowaniem mowy poetyckiej (…) Tuwim zastaÅ‚ lirykÄ™ polskÄ… ziemiaÅ„skÄ… i staroÅ›wieckÄ…, a zostawiÅ‚ jÄ… demokratycznÄ… i nowoczesnÄ…. OdÅ›wieżyÅ‚ jej tematykÄ™ przez nowy pejzaż i nowego bohatera: odÅ›wieżyÅ‚ jej technikÄ™ przez nowe metody obróbki sÅ‚owa, któremu nadaÅ‚ szlif i ostrość diamentu (…).Któż – od czasu romantyków – dokonaÅ‚ wiÄ™cej?” - Artur Sandauer.
OdejÅ›cie Tuwima zamknęło pewnÄ… epokÄ™ w polskiej poezji – epokÄ™ utworów demaskatorskich, ale napisanych nowoczesnym style. Andrzej Gronczewski, autor rozdziaÅ‚u „Obroty Rzeczy czarnoleskiej – Julian Tuwim”, opublikowanego w pozycji „Poeci dwudziestolecia miÄ™dzywojennego. Sylwetki 2” pod redakcjÄ… Ireny Maciejewskiej (Warszawa 1982, s. 353-355; 406), trafnie podsumowaÅ‚ atmosferÄ™, powstaÅ‚Ä… w literackim Å›rodowisku po Å›mierci Tuwima,:
„Diagnozy te stawiajÄ… Tuwima w rzÄ™dzie najwiÄ™kszych rewelatorów mowy poetyckiej. ObrysowujÄ… one jakby kontury jego dokonaÅ„, zakres jego nowatorstwa lirycznego. Tuwim jednak – czego próbowaÅ‚y dowieść późniejsze dociekania krytyczne – nie tyle otworzyÅ‚ nowÄ… epokÄ™ w dziejach lirycznej polszczyzny, stajÄ…c siÄ™ jej trwaÅ‚ym uosobieniem, ile zajÄ…Å‚ miejsce na pograniczu epok, na styku różnych tendencji i usiÅ‚owaÅ„ poezjotwórczych (…)
Åšmierć Tuwima – tak odczuli jÄ… wówczas poeci – byÅ‚a zamkniÄ™ciem caÅ‚ej epoki w dziejach lirycznej polszczyzny. OdchodziÅ‚, żegnany wielogÅ‚osem trenów i elegii, strofami Lechonia, WierzyÅ„skiego, Jastruna. Zdaniem autora Rzeczy ludzkiej Tuwim dowiódÅ‚, iż:
strona: 1 2
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies