Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Dwudziestolecie miedzywojenne

Kowal – interpretacja

Autor: Karolina Marl�ga

Kolejne strofy przybliżają czytelnikowi w sposób niezwykle dynamiczny i plastyczny charakter ciężkiej, fizycznej pracy kowala. W pierwszej osobie opowiada on o wyrzucaniu ze swych „otchłani bezdennych” „całej bezkształtnej masy kruszców drogocennych” zalegających w głębi jego piersi - czekających na należytą obróbkę, dowartościowanie - na twarde, stalowe kowadło.

Bohater jest zdeterminowany i gotowy na wszystko, aby zrealizować swój cel. Po ciśnięciu kamieni i kruszców na kowadło, świadomy własnej siły kowal rozpoczyna miarowe uderzenie w nie „grzmotem młota”. Towarzyszy temu „radosna otucha” przesłaniająca pierwsze oznaki zmęczenia i oczekiwanie na finał pracy – „dzieło wielkie, pilne”. W dalszych wersach okazuje się, że kowal musi wykuć dla siebie… „Serce hartowne, mężne, serce dumne, silne”.
Trzecia część wiersza rozpoczyna się apostrofą do serca podmiotu lirycznego, będącego jednocześnie adresatem całego utworu, o którym wspomniał w pierwszym wersie („kruszce drogocenne”). Zapowiada on, że gdy ulegnie ono pod ciężarem żelaznego młota i pęknie, nieodporne na stalowe ciosy, to jego pięści rozbiją je na drobny pył:
„W pył cię rozbiją pięści mej gromy potworne!”.
Lepiej będzie, jak kowal zniszczy sam swoje serce, niż gdyby miało ono kiedyś ulec innej sile:
„Bo lepiej giń, zmiażdżone cyklopowym razem,
Niżbyś żyć miało własną słabością przeklęte,
Rysą chorej niemocy skażone, pęknięte”.
Determinację i zdecydowanie siłacza widać w użytych przez niego czasownikach i przymiotnikach: „wyrzucam”, „ciskam”, „walę”, „trzeba”, „muszę”, „rozbiją”, „giń”, „zmiażdżone”. Bije z nich siła i groźba, pewność, że kowal nie cofnie się przed zniszczeniem swego serca – dzieła godzin wytężonej pracy – jeśli to okaże się za słabe. Zapowiedź ta odsłania nową stronę osobowości kowala: woli zniszczyć owoc swojej pracy, niż okazać się słabeuszem i mięczakiem. Zrealizowanie postawionego dawno celu – stworzenie serca właściwego jednostce mocnej, wartościowej, walecznej, poddającej się ciągłemu pędowi za ideałem – stoi najwyżej wśród jego priorytetów.

Utrzymany w duchu filozofii czynu Fryderyka Nietzschego liryk realizuje pogląd niemieckiego myśliciela na naturę człowieka. Staff, tak samo jak ten najbardziej kontrowersyjny uczony filozofii nowoczesnej, przedstawił jednostkę przepełnioną siłą, mocą tworzenia, pogodną, działającą i aktywną, a nie czekającą na koniec świata, jak to często się zdarzało w pesymistyczno-katastroficznej poezji powstałej na początku XX wieku, z którą walczyć chciał Staff.

Tylko aktywność i dążenie do doskonałości, rozumianej tu jako siła, zdecydowanie, dynamizm, są warunkiem przezwyciężanie barier, stawianych przez świat i samą jednostkę. Jedynie ciągle „wykuwając” własny charakter, nieustannie go hartując, jesteśmy w stanie odnaleźć się w ciągle zmieniającej rzeczywistości i skończyć z brakiem kontroli czy nieświadomością, ukazanych w liryku jako „głąb nieodgadła”, „otchłanie bezdenne”, „bezkształtna masa”.

Mimo realności ryzyka, że wykuwane z taką mozolnością z zapałem serce nie wytrzyma nacisku i pęknie, lepiej jest – zdaniem Staffa – przeżyć kilka sekund z „twardym”, „stalowym” sercem, niż lata z delikatnym, drogocennym „kruszcem”. Potwierdza to tezę, iż „Kowal” jest poetycką akceptacją ciągłego dążenia do doskonałości i pracy nad własną osobowością, pokazaną na przykładzie zwykłego rzemieślnika.

strona: 1 2