Czyści - analiza i interpretacja ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Czyści - analiza i interpretacja

Autor: Karolina Marlêga

O tym, że „CzyÅ›ci” to kolejny z wierszy StanisÅ‚awa Grochowiaka pochodzÄ…cy z turpistycznego okresu jego twórczoÅ›ci Å›wiadczy już pierwszy wers: „WolÄ™ brzydotÄ™”. WÅ‚aÅ›ciwie w tym momencie utwór mógÅ‚by zostać zakoÅ„czony. Poeta jednak tÅ‚umaczy odbiorcom, dlaczego preferuje brzydotÄ™ nad piÄ™knem.

„CzyÅ›ci” nie jest jednak typowym wierszem turpistycznym, ponieważ jego zadaniem nie jest epatować ohydÄ…, cierpieniem, ani szokować tematykÄ…. Wiersz ten można uznać za bardzo dojrzaÅ‚y i rzetelnie przedstawiajÄ…cy zasadniczÄ… myÅ›l turpizmu – dopatrywanie siÄ™ piÄ™kna w brzydocie, w zwykÅ‚oÅ›ci, pospolitoÅ›ci, codziennoÅ›ci, fizycznoÅ›ci, niedoskonaÅ‚oÅ›ci, Å›miertelnoÅ›ci.

Podmiot liryczny, który winien być utożsamiany z samym poetÄ…, uważa brzydotÄ™ za bliższÄ… krwiobiegu, czyli czÅ‚owiekowi i jego życiu. Częściej mamy przecież do czynienia z codziennymi aspektami naszej egzystencji, zwyczajnymi czynnoÅ›ciami, które powtarzamy bez gÅ‚Ä™bszego zastanowienia, niemal automatycznie. WiÄ™kszość z nich nie ma nic wspólnego z klasycznie pojmowanym piÄ™knem i doskonaÅ‚oÅ›ciÄ…. Również ludzka przemijalność, cielesność, a zwÅ‚aszcza jej aspekt fizjologiczny, choroby i uÅ‚omnoÅ›ci nie zawsze wywoÅ‚ujÄ… u nas okrzyki zachwytu. Grochowiak bardzo umiejÄ™tnie posÅ‚użyÅ‚ siÄ™ zabiegiem przerzutni, dziÄ™ki czemu możemy odczytać, iż brzydota jest bliżej „krwiobiegu słów”, czyli poezji i sztuce. Tak rozumiane sÅ‚owa poety nabierajÄ… nowego znaczenia. WedÅ‚ug podmiotu lirycznego prawdziwa poezja powinna skupiać siÄ™ wÅ‚aÅ›nie na brzydocie, jak czynili to turpiÅ›ci, ponieważ tylko w ten sposób możliwe jest otarcie siÄ™ o prawdÄ™ o ludzkim życiu. „Krwiobieg słów” można odczytywać również jako jÄ™zyk i mowÄ™, które w codziennym użyciu niewiele majÄ… wspólnego z piÄ™knem. Nikt nie posÅ‚uguje siÄ™ przecież potocznie sÅ‚ownictwem i skÅ‚adniÄ… rodem z „Pana Tadeusza”, zamiast tego mówimy naturalnie, czasami przeklinajÄ…c, czasami niepoprawnie, niegramatycznie, niewyraźnie i bez sensu. Dlatego też brzydota jest nam bliższa, ponieważ znacznie częściej z niÄ… obcujemy.
Podmiot liryczny wygÅ‚asza bardzo ciekawy poglÄ…d, iż skaza decyduje o tym, czy możemy mówić o prawdziwym piÄ™knie. WedÅ‚ug poety kostnicowo biaÅ‚a Å›ciana, na pozór idealna, nie jest doskonaÅ‚a do momentu, kiedy siÄ™ lekko nie ubrudzi, nie okopci. To brzydota „ratuje” tÄ… Å›cianÄ™ przed niebytem. Nikt z nas nie zwróciÅ‚by nawet na niÄ… uwagi, gdyby byÅ‚a nieskazitelna, ale skaza przykuwa natychmiast naszÄ… uwagÄ™. Można powiedzieć, że pod tym wzglÄ™dem brzydota uszlachetnia, uszlachetnia wszystko – poczÄ…wszy od Å›ciany, a na czÅ‚owieku koÅ„czÄ…c. MyÅ›l ta znajduje również zastosowanie w sztuce. PosÄ…g, wykonany chociażby przez najwiÄ™kszego mistrza i z najwspanialszego kamienia, pozostaje jedynie chÅ‚odnÄ…, zimnÄ… rzeźbÄ… bez namiastki życia. Dopiero „zapach mysi”, specyficzny i delikatny odór muzeum, powoduje, że spoglÄ…damy na nie jak na dzieÅ‚a sztuki, jak na coÅ› piÄ™knego.

Najważniejszym przesÅ‚aniem utworu jest jednak przekonanie, iż zasada uszlachetniajÄ…cej brzydoty odnosi siÄ™ również do ludzi. W ostatniej strofie pojawiajÄ… siÄ™ tytuÅ‚owi „czyÅ›ci”, czyli osoby tak dokÅ‚adnie „wymyte”, że nie posiadajÄ… wÅ‚asnego zapachu. Nie należy oczywiÅ›cie rozumieć tego dosÅ‚ownie. CzÅ‚owiek „czysty” to wedÅ‚ug Grochowiaka ktoÅ›, kto ucieka od brzydoty, kto próbuje jÄ… oszukać i za wszelkÄ… cenÄ™ jej nie dostrzegać. PrzykÅ‚adajÄ… tak wielkÄ… uwagÄ™ do swojej „czystoÅ›ci”, że zupeÅ‚nie zatracajÄ… kontakt z rzeczywistoÅ›ciÄ…. O tym, że nie egzystujÄ… oni w realnym Å›wiecie najlepiej Å›wiadczy fakt, iż nawet pies siÄ™ za nimi nie obejrzy, kiedy przejdÄ… mu przed nosem.

Nie należy też pojmować „czystych” jako ludzi dążących do piÄ™kna zewnÄ™trznego, rozumianego jako uroda. Chodzi tu o wszystkich, którzy zapatrzeni sÄ… w coÅ› nierealnego i nieosiÄ…galnego, jak na przykÅ‚ad wielkie idee. Wówczas zamiast stÄ…pać po ziemi, bujajÄ… w obÅ‚okach, nie majÄ…c pojÄ™cia o prawdziwym życiu, które dla Grochowiaka jest jak „miÄ™so” (tak poeta okreÅ›liÅ‚ ludzkÄ… egzystencjÄ™ w wierszu „PÅ‚onÄ…ca żyrafa”).

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies