Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Potęga smaku - interpretacja

Autor: Karolina Marlga

Głównym tematem utworu jest sprzeciw bohatera oraz jego towarzyszy wobec systemu stalinowskiego. Pierwszoosobowy podmiot liryczny wspomina o wydarzeniach z przeszłości, gdy nie zgodził się na przyłączenie do propagatorów wrogiej ideologii:
„To wcale nie wymagało wielkiego charakteru”.

Jego oraz jego towarzyszy cechowały niegdyś „odmowa niezgoda i upór”. Mieli „odrobinę koniecznej odwagi”, lecz to, czego dokonali zależało „w gruncie rzeczy” od… smaku:
„Tak smaku
w którym są włókna duszy i cząstki sumienia”.

Ta metafora obrazuje, jak wielki wpływ na pomiot liryczny i ludzi z jego pokolenia miała estetyka. Zamiłowanie do piękna i poszukiwanie harmonijnej sztuki uratowało ich przed wchłonięciem przez system totalitarny.

Kilka wersów dalej podmiot snuje refleksje na temat zabiegów, jakimi mogliby się posłużyć główni ideolodzy w celu ściągnięcia ich na swoją stronę. Zastanawia się, co by się stało, gdyby „kuszono” ich „lepiej i piękniej”:
„słano kobiety różowe płaskie jak opłatek
lub fantastyczne twory z obrazów Hieronima Boscha”.

Po wprowadzeniu tego motywu biblijnego kuszenia zaraz jednak dodaje, że:
„piekło w tym czasie było jakie
mokry dół zaułek morderców barak
nazwany pałacem sprawiedliwości
samogonny Mefisto w leninowskiej kurtce
posyłał w teren wnuczęta Aurory
chłopców o twarzach ziemniaczanych
bardzo brzydkie dziewczyny o czerwonych rękach”.

Wersy te uplastyczniają działania zbrodniczego systemu w komunistycznej Polsce, opanowanej przez „samogonnego Mefisto w leninowskiej kurtce”, czyli zło pod dowództwem Lenina. Ludzi zniewalano fizycznie i psychicznie („piekło”), zatajano zło wyrządzone przez „morderców” ukrywających się w „pałacu sprawiedliwości”, czyli „mokrym dole”, „zaułku” oraz „baraku”, poświęcano wiele czasu na prześciganiu się w tworzeniu większych kłamstwa. Stalinowska retoryka, czyli umiejętność dobrego i rzetelnego przekonywania słuchaczy, była:
„Zaiste ich retoryka była aż nazbyt parciana
(Marek Tulliusz obracał się w grobie)
łańcuchy tautologii parę pojęć jak cepy
dialektyka oprawców żadnej dystynkcji w rozumowaniu
składnia pozbawiona urody koniunktiwu”.

Mimo pustej, nie popartej argumentami retoryce będącej w istocie zakłamaną propagandą, mimo ciągłej inwigilacji podmiot liryczny dał radę przeciwstawić się systemowi właśnie dzięki estetyce. To „nauka o pięknie” okazała się przewrotnie „pomocna w życiu”, podpowiadając mu, iż egzystuje w brzydkim, odpychającym, wstrętnym, prostackim i zwyczajnie „niesmacznym” środowisku, czego dowodzą przywołani chłopcy „o twarzach ziemniaczanych” oraz „bardzo brzydkie dziewczyny o czerwonych rękach”. Wersy te są także – zdaniem Jacka Łukasiewicza, nawiązaniem do wydarzeń z jesieni 1952 roku, gdy: „zatrzymano kilkanaście tysięcy chłopów (…) za niewywiązywanie się z dostaw obowiązkowych, z tego 2000 skazano, innych ukarano administracyjnie lub zwolniono po podpisaniu zobowiązań. Im prześladowanym należało się współczucie” (J. Łukasiewicz, „Herbert”, Wrocław 2001, s. 66).

Nie uległ tylko dzięki wpojonemu przez estetykę zwyczajowi ciągłego przyglądania się otoczeniu:
„Zanim zgłosimy akces trzeba pilnie badać
kształt architektury rytm bębnów i piszczałek
kolory oficjalne nikczemny rytuał pogrzebów”.

Tylko dzięki temu jego „oczy i uszy odmówiły posłuchu”, a „książęta” jego zmysłów „wybrały dumne wygnanie”. To dumne porównanie do władców jest wyrazem poczucia wyższości podmiotu nad prymitywną władzą, której miał odwagę się przeciwstawić.

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „Romantycznością” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

Przyboś Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
Głos w sprawie pornografii - analiza
Głos w sprawie pornografii - intepretacja
Głos w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i początek - analiza
Koniec i początek - interpretacja
Koniec i początek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Śpieszmy się - interpretacja
Śpieszmy się - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies