Ballady i romanse - analiza ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Ballady i romanse - analiza

Autor: Karolina Marlêga

„Ballady i romanse” WÅ‚adysÅ‚awa Broniewskiego sÄ… XX-wiecznÄ… aluzjÄ… literackÄ… do dzieÅ‚a „Romantyczność”, opublikowanego przez Adama Mickiewicza w 1822 roku.

Odpowiednikiem obÅ‚Ä…kanej od Å›mierci ukochanego i „rozmawiajÄ…cej” z duchami Karusi zostaÅ‚a rudowÅ‚osa, trzynastoletnia Å»ydówka Ryfka, biegajÄ…ca nago po ruinach rodzinnego miasteczka, zrównanego z ziemiÄ… podczas jednego z wybuchów II wojny Å›wiatowej.

Formalne podobieÅ„stwo dotyczy nie tylko kreacji głównej bohaterki, lecz także słów rozpoczynajÄ…cych i koÅ„czÄ…cych oba liryki. Broniewski „pożyczyÅ‚” od fascynujÄ…cego go od najmÅ‚odszych lat Mickiewicza zwrot:

"Słuchaj, dzieweczko! Ona nie słucha...
To dzień biały, to miasteczko..."

UkÅ‚onem w stronÄ™ twórczoÅ›ci naszego narodowego wieszcza byÅ‚ również wybór imienia Ryfki. Nie każdy spostrzegÅ‚, że po zamianie litery „f” na „b” otrzymujemy RybkÄ™ – tytuÅ‚ jednego z mniej znanych, lecz bardzo ważnych z punktu obecnoÅ›ci w nim cech romantycznej poetyki, utworów. „Rybka” to przecież historia ubogiej, odrzuconej przez ukochanego dziewczyny, która z rozpaczy i samotnoÅ›ci topi siÄ™ w rzece, marzÄ…c o zostaniu boginkÄ… ÅšwiteziankÄ….

Z formalnego punktu widzenia, zÅ‚ożone z siedmiu nieregularnych zwrotek (pierwsza liczy pięć wersów, pozostaÅ‚e – cztery) „Ballady i romanse to ballada. Broniewski nie trzymaÅ‚ siÄ™ jednak sztywno szablonu tego ludowego gatunku, dodajÄ…c postać Jezusa symbolizujÄ…cego wiarÄ™ prostego ludu, rezygnujÄ…c z bohaterów i scenerii wÅ‚aÅ›ciwej dla fantastyki czy z odwiecznej zasady ballad: dobro zawsze zwycięża zÅ‚o. W jego wersji SS-mani nie ponoszÄ… kary za zabicie Ryfki i Jezusa, wrÄ™cz przeciwnie – ich zbrodnia zostaje „uzasadniona” informacjÄ…, że wszystkiemu winne byÅ‚y rude wÅ‚osy ofiar.

AnalizujÄ…c ilość wykorzystanych Å›rodków stylistycznych, „Ballady i romanse” plasujÄ… siÄ™ na podobnym poziomie, co przywoÅ‚ywane dzieÅ‚o autora „Pana Tadeusza”. SiÄ™gniÄ™cie po charakterystyczne dla ballady przenoÅ›nie i powtórzenia powoduje, że Broniewski staje siÄ™ XIX-wiecznym realizatorem rozwiniÄ™tego wiele stuleci wczeÅ›niej gatunku.
Prócz zapadajÄ…cych w pamięć, bardzo dramatycznych powtórzeÅ„ ukazujÄ…cych kruchość budynków („to miasteczko.../ Nie ma miasteczka”), dramatyzm wojny („(Uciekaj, uciekaj, Ryfka!)”), znieczulicÄ™ spoÅ‚ecznÄ… („PrzejeżdżaÅ‚ chÅ‚op, rzuciÅ‚ grosik, / przejeżdżaÅ‚a baba, też daÅ‚a cosik, / przejeżdżaÅ‚o dużo, dużo luda”) czy setno ideologii antysemityzmu ( „za koronÄ™ cierniowÄ…, za te wÅ‚osy rude, / za to, żeÅ›cie nadzy, za to, żeÅ›my winni”), w dziele wystÄ™pujÄ… także inne Å›rodki poetyckiego wyrazu: epitety („dzieÅ„ biaÅ‚y”; „żywy duch”; „naga, ruda Ryfka”; „trzynastoletnie dziecko”; „grubi Niemcy”; „gruby tank”; „dobry Å‚yk”; „bolejÄ…cy Pan Jezus”; „korona cierniowa”; „wÅ‚osy rude”; „salwa gÅ‚ucha”), przenoÅ›nie („I ozwaÅ‚o siÄ™ Alleluja w Galilei, / i oboje anieleli po kolei”) czy apostrofa: "SÅ‚uchaj, dzieweczko! Ona nie sÅ‚ucha...”.

Tragiczne skutki polityki III Rzeszy Broniewski ukazaÅ‚ także poprzez zastosowane znaki przestankowe. Wielokropkami skupiÅ‚ wzrok czytelnika na ważnych linijkach utworu ("SÅ‚uchaj, dzieweczko! Ona nie sÅ‚ucha...; "Mama pod gruzami, tata w Majdanku..."; "Masz , Ryfka, buÅ‚kÄ™, żebyÅ› byÅ‚a zdrowa..."; „potem salwa rozlegÅ‚a siÄ™ gÅ‚ucha...”), dwukropkami wprowadziÅ‚ liryczne scenki („I przejeżdżaÅ‚ znajomy, dobry Å‚yk z Lubartowa: / Wzięła, ugryzÅ‚a, zaÅ›wieciÅ‚a zÄ™bami), wykrzyknikami wyolbrzymiÅ‚ partie przepeÅ‚nione emocjami ("SÅ‚uchaj, dzieweczko! Ona nie sÅ‚ucha...; „(Uciekaj, uciekaj, Ryfka!)”), a nawiasami wprowadziÅ‚ gÅ‚osy obserwujÄ…cych obÅ‚Ä…kaÅ„czy taniec Ryfki ludzi („(Uciekaj, uciekaj, Ryfka!)”). PodobnÄ… rolÄ™ odegraÅ‚y cytaty. DziÄ™ki nim Broniewskiemu udaÅ‚o siÄ™ osiÄ…gnąć efekt wielogÅ‚osowoÅ›ci dzieÅ‚a, wzbogacić je wieloma punktami widzenia, na przykÅ‚ad obserwujÄ…cego postÄ™powanie dziewczynki i ludzi narratora: "SÅ‚uchaj, dzieweczko! Ona nie sÅ‚ucha... / To dzieÅ„ biaÅ‚y, to miasteczko...", sÄ…siadów mówiÄ…cych o Å›mierci rodziców Ryfki: "Mama pod gruzami, tata w Majdanku...” i karmiÄ…cych jÄ… buÅ‚kÄ… "Masz , Ryfka, buÅ‚kÄ™, żebyÅ› byÅ‚a zdrowa...". Istotne dla zrozumienia stanu dziewczynki byÅ‚o także wplecenie w liryki jej słów, bÄ™dÄ…cych reakcjÄ… na niespodziewany podarunek. Dostawszy buÅ‚kÄ™, z radoÅ›ciÄ… obwieÅ›ciÅ‚a: "Ja zaniosÄ™ tacie i mamie." Cytat pojawiÅ‚ siÄ™ także pod koniec wiersza, gdy majÄ…cy dokonać wyroku na Ryfce i Jezusie SS-mani usprawiedliwiajÄ… swojÄ… straszliwÄ… zbrodniÄ™:

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies