Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Apollo i Marsjasz - geneza

Autor: Karolina Marlga

„Herberta podróżnika fascynowała starożytna Grecja, jej budownictwo, sztuka. Świątynie doryckie stanowiły lekcję architektonicznego porządku. Grecja jednak nie była dla niego tylko ładem prawie geometrycznym, logiką form, objawiającą się zarówno w architekturze i rzeźbie, jak i w filozofii, przykładem porządku, jaki chciał realizować w każdym ze swoich utworów. Grecja to także zawiłości świata ludzi i bogów, nieprawdopodobne komplikacje zdarzeń, labirynt losów nie dający się sprowadzić do żadnej geometrii. Taka jest właśnie grecka mitologia – dziwaczna, skomplikowana, wielowariantowa i wielowątkowa. (…) ” - Jacek Łukasiewicz, „Herbert”, Wrocław 2001.

Jak wynika ze słów badacza twórczości Zbigniewa Herberta, poeta wielokrotnie w swoich dziełach nawiązywał do starożytności. Obok wierszy (np. „O Troi”) i prozy („Próba rozwiązania mitologii”) inspirowanych antykiem, stworzył wiele liryków osadzonych w mitologicznej rzeczywistości. Wystarczy chociażby wspomnieć opublikowane w debiutanckim tomie „Struna światła” z 1956 roku utwory: „Nike która się waha” czy „Do Apollona”. Podczas gdy pierwszy przywołuje postać dumnej, stanowczej i pięknej w swojej patetycznej pozie bogini zwycięstwa, tak drugi upamiętnia boga słońca, posiadacza niezwykłej urody, poetyckiego talentu, daru jasnowidzenia:
„Duże znaczenie mają teksty poddające zabiegom reinterpretacyjnym znane mity i postawy bohaterów literackich. Znajomość mitologii polega na przyswojeniu uproszczonych figur ludzkich i pewnej liczby symboli, a przecież Apollo to nie tylko opiekun muz i wielki artysta, to także bóg-oprawca, niezdolny do uznania wielkości innego twórcy, zazdrosny i bezwzględny w egzekwowaniu swoich boskich praw. Dzięki temu jednak wiemy, że najbardziej głęboka i wartościowa sztuka rodzi się z cierpienia. Zagłada Troi (O Troi) to również znak odwiecznego i wielokrotnie powielanego schematu (jednym z wariantów jest zburzenie Warszawy). W tej historiozoficznej refleksji mieści się również przestroga na przyszłość. Nike która się waha – właśnie wtedy jest najpiękniejsza. Przestaje być na moment wyniosłą boginią zwycięstwa, zdolna jest do emocjonalnego zaangażowania się w los młodego żołnierza i choć nie zmieni to jego przyszłości – bo Nike wraca do właściwej dla niej postawy – to jednak niesie z sobą akcent nadziei, że ludzkie odruchy mogą być udziałem każdego. Dystans wobec tak ukazanej bogini (kultury wysokiej) na moment pryska” (U. Lementowicz, „Poezje Zbigniewa Herbert”, Lublin 2003).
Postać Apollona zainspirowała autora do uczynienia go bohaterem kolejnego wiersza – „Apollo i Marsjasz”, opublikowanego w tomie „Studium przedmiotu” z 1961 roku, stając się tym samym – obok Hermesa – ulubionym bogiem Herberta:
„Szczególną jednak rolę w wierszach Herberta pełni Hermes, posłaniec bogów, a zarazem bóg kupców i złodziei – ze skrzydełkami u stóp, bóstwo wędrujące, będące w ciągłym ruchu. (…) Hermes jest bóstwem greckim najbliższym samemu poecie. Jest sprytny, ironiczny, a jednocześnie wierny Olimpowi, któremu służy i do którego należy, wierny więc mitologii. Rozwiązanie partyzanckiego oddziału – to „rozwiązanie mitologii”. Ten, kto nie mógł się na to zgodzić i popełnił samobójstwo – nazywany jest Hermesem. Innym imiona bóstw greckich pozostaną jako konspiracyjne pseudonimy – wieloznaczne pamiątki na resztę życia” (Jacek Łukasiewicz, „Herbert”, Wrocław 2001).

Tekst dotyczący mitycznej historii pojedynku Apollona z Marsjaszem Herberta wchodzi w intertekstualny związek z lirykiem Wisławy Szymborskiej „Tortury”.

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „Romantycznością” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

Przyboś Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
Głos w sprawie pornografii - analiza
Głos w sprawie pornografii - intepretacja
Głos w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i początek - analiza
Koniec i początek - interpretacja
Koniec i początek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Śpieszmy się - interpretacja
Śpieszmy się - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies