Potęga smaku - analiza ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Potęga smaku - analiza

Autor: Karolina Marlêga

Dorobek Herberta wymyka się próbom klasyfikacji.
Jak zauważa Urszula Lementowicz, autora opracowania jego twórczoÅ›ci: „poeta unika liryzmu i romantycznych uniesieÅ„, jest zwolennikiem klasyki, ale i tu nie jest to fascynacja bez krytyki czy szczerego ustosunkowania siÄ™ do utrwalonych wzorców. Sam twórca broniÅ‚ siÄ™ przed okreÅ›laniem go mianem „poety kultury”, a jego dzieÅ‚a – „poezjÄ… intelektualnÄ…”. ZwracaÅ‚ uwagÄ™ na rangÄ™ tworzywa sÅ‚ownego [o czym sam pisaÅ‚ w „Rozmowie o pisaniu wierszy”] dopiero w jÄ™zyku ujaw­nia siÄ™ czÅ‚owiek caÅ‚y – jego niepokoje i radoÅ›ci, wartoÅ›ci, które zaak­ceptowaÅ‚, i wierzenia. WypowiadaÅ‚ siÄ™ również na temat talentu: jest rzeczÄ… cennÄ…, ale talent bez charakteru marnieje. Co to znaczy bez charakteru? To znaczy, bez uÅ›wiadomionej sobie postawy moralnej wobec rzeczywistoÅ›ci, bez upartego, bezkompromisowego wyznacza­nia granic miÄ™dzy tym, co dobre, a tym, co źle. Dlatego obok sprawnoÅ›ci warsztatowej, ceni siÄ™ wysoko u pisarzy ich bezkompromisowość, odwagÄ™, bezinteresowność, a wiÄ™c walory pozaestetyczne. WÅ‚aÅ›nie taki model postawy wobec literatury sam realizowaÅ‚ prakty­cznie”. (U. Lementowicz, „Poezje Zbigniewa Herberta”, Lublin 2003).

Wiersz „PotÄ™ga smaku” reprezentuje najważniejsze cechy, charakterystyczne dla caÅ‚ej twórczoÅ›ci poeta. W kwestii formalnej sÄ… to:

  • Rezygnacja w siedmiu nieregularnych strofach ze znaków interpunkcyjnych, rymów oraz logicznego ciÄ…gu zdaÅ„ (wiersz wolny, biaÅ‚y), co umożliwia szerszÄ… interpretacjÄ™;

  • Prosty i zrozumiaÅ‚y jÄ™zyk, niepozbawiony jednak nawiÄ…zaÅ„ do mitologii (np. Aurora – bogini jutrzenki), filozofii (wtrÄ…cenie w nawiasie – parenteza informacji o mówcy rzymskim Marku Tulliuszu Cyceronie, który obraca siÄ™ w grobie sÅ‚yszÄ…c stalinowskÄ… retorykÄ™) czy historii (np. „leninowska kurtka”) i wymuszajÄ…cy tym samym na czytelniku intelektualnÄ… aktywność;

  • Ponawianie stworzonego przez siebie motywu „postawy wyprostowanej”:
    „Nasze oczy i uszy odmówiÅ‚y posÅ‚uchu
    książęta naszych zmysłów wybraÅ‚y dumne wygnanie”.
    WÄ…tek ten jest także obecny w innych utworach poety, na przykÅ‚ad w cyklu „Pan Cogito” czy wierszu „Powrót prokonsula”.

  • Zachowawczość subiektywnych komentarzy na rzecz dążenia do obiektywizacji rzeczywistoÅ›ci;

  • Budowa klamrowa tekstu, zbudowanego wokół zapewnienia, iż „To wcale nie wymagaÅ‚o wielkiego charakteru”.
Konstrukcje podmiotu oraz sytuacji lirycznej są jasne. Świadczący o zaklasyfikowaniu tekstu do liryki bezpośredniej, pierwszoosobowy podmiot, który możemy utożsamiać ze Zbigniewem Herbertem, wspomina czasy, gdy żył w komunistycznej Polsce i dążył do zachowania moralnej i etycznej postawy. Fakt, iż posługuje się liczbą mnogą wskazuje na zbiorowość jego odczuć, na wypowiadanie się w imieniu całego pokolenia:
„mieliÅ›my odrobinÄ™ niezbÄ™dnej odwagi”.

WÅ›ród zaledwie kilku maÅ‚o rzucajÄ…cych siÄ™ w oczy Å›rodków poetyckiej ekspresji na pierwszy plan wysuwa siÄ™ metafora, obecna w tytule dzieÅ‚a. „PotÄ™ga smaku” odnosi siÄ™ do postawy ludzi, żyjÄ…cych w systemie totalitarnym. Herbert mówi, iż jedynÄ… możliwoÅ›ciÄ… na zachowanie tożsamoÅ›ci i „postawy wyprostowanej” byÅ‚o wnikliwe obserwowanie rzeczywistoÅ›ci i rozpoznawanie dobra i zÅ‚a. BÄ™dÄ…ca poÅ‚Ä…czeniem „włókien duszy” i „chrzÄ…stek sumienia”, dawaÅ‚a szansÄ™ na utrzymanie czÅ‚owieczeÅ„stwa:
„lecz w gruncie rzeczy byÅ‚a to sprawa smaku

Tak smaku
który każe wyjść skrzywić się wycedzić szyderstwo
choćby za to miał spaść bezcenny kapitel ciała
gÅ‚owa”.

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies