Miron Białoszewski jako piewca rupieci ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Miron Białoszewski jako piewca rupieci

Autor: Karolina Marlêga

Miron BiaÅ‚oszewski jest nazywany nie tylko ojcem polskiej poezji lingwistycznej. DziÄ™ki autorstwu modlitewnych trawestacji „PodÅ‚ogo, bÅ‚ogosÅ‚aw!” czy „Szare eminencje zachwytu”, poeta zyskaÅ‚ sobie tytuÅ‚ także poetyckiego piewcy ontologii rzeczy. Przedmiotem zainteresowania podejmujÄ…cego zdecydowanie niepoetyckie tematy poety sÄ… zwykÅ‚e przedmioty, takie jak burak, podÅ‚oga, krzesÅ‚o. CzÄ™sto skupia siÄ™ na wyglÄ…dzie kiczowatych pamiÄ…tek z jarmarków czy opisuje codzienne sytuacje - wyjÅ›cie do sklepu, krÄ™cÄ…cÄ… siÄ™ na placu karuzelÄ™, zatkanÄ… rurÄ™ kanalizacyjnÄ…. Opisywane przez niego przedmioty czy wydarzenia dotyczÄ… szarej przestrzeni zlokalizowanych daleko od miasta ulic maÅ‚ych miasteczek. Takie „peryferyjne” tematy sÄ… opowiedziane „peryferyjnym” jÄ™zykiem, wÅ‚aÅ›ciwym raczej wypowiedzi ustnej, potocznej, peÅ‚nej przejÄ™zyczeÅ„ czy bÅ‚Ä™dów gramatycznych, a nie poezji.
Z trzech pierwszych tomików wierszy („Obroty rzeczy” - pierwotnie „Wiersze rzeszowskie” 1956, „Rachunek zachciankowy” 1959, „Mylne wzruszenia” 1961) wyÅ‚ania siÄ™ poglÄ…d, iż tajemnicza egzystencji przedmiotów codziennego użytku interesowaÅ‚a go bardziej, niż życie czÅ‚owieka. To wÅ‚aÅ›nie dziÄ™ki szczegółowej analizie genezy i estetyki danego przedmiotu, dokonywanej poeta pół-żartem, a pół-serio, BiaÅ‚oszewski szokowaÅ‚ współczesnych, a po dziÅ› dzieÅ„ budzi zainteresowanie coraz to nowych odbiorców.

Wiersze zaliczane do grona „poezji rupieci” cechuje wielość ukrytych znaczeÅ„, siÄ™gniecie po kulturowe analogie, wyÅ‚Ä…czajÄ…ce zwykÅ‚e przedmioty z krÄ™gu trywialnoÅ›ci, wyzwalajÄ…ce je z roli czysto rzeczowej. BiaÅ‚oszewski dokonuje podwójnej semiotyzacji sprzÄ™tów. Po pierwsze sÄ… one znakami kultury (np. w wierszach z cyklu „Ballady peryferyjne”), nie tracÄ…c przy tym umiejÄ™tnoÅ›ci ukazywania stanów emocjonalnych podmiotu lirycznego.

Opisywanie „rupieci” wywoÅ‚uje w autorze stany wrÄ™cz euforyczne, nastój nieskrÄ™powanej radoÅ›ci. Widać to przede wszystkimw tomach „Obroty rzeczy” i „Rachunek zachciankowym”: „Jakże siÄ™ cieszÄ™ [...] Å‚yżko durszlakowa"; „ PodÅ‚ogo nasza/bÅ‚ogosÅ‚aw nam pod nami/bÅ‚ogo, o Å‚ogo"; „Szafo, izafo Semiramido [...] Gdybym umiaÅ‚ Å›piewać w tobie"; „I tak schodzi mój czas delikatny”.
Szare, momentami trywialne otoczenie, w jakim egzystuje każdego dnia poeta, dzięki ukazaniu go w innej strony, zyskuje element wyjątkowości, wręcz bajkowości. Pokryty zaciekami sufit, oklejone różową tapetą ściany czy zniszczona podłoga są wypełnione pospolitymi sprzętami codziennego użytku (szafa, stół, krzesło, naczynia kuchenne). W oczach Białoszewskeigo są to przedmioty-nie-przedmioty w tym domu-nie-domu, kicz i tandeta są narzędziem do odkrywania metafizycznej głębi i filozoficznych znaczeń, o czym wielokrotnie przekonywał sam autor:

„Wszystko jest godne uwagi dla takiego pisania jak moje.
Mówiłem sobie, że jedynym z powodów układania wierszy jest radość nazywania.
Język polski z samej struktury gramatycznej bardzo jest podatny operacjom, jakim poddaje go współczesna poezja. Bogactwo przedrostków i końcówek pozwala na tworzenie wielu różnych wariantów. Ja używam i gramatycznych przesławień i przełamuję słowa - przy rdzeniu - jak mi potrzeba dyktuje. Nie zawsze chodzi o całe słowo, dla przykładu podaję jakąś grupę dźwięków, która orientuje na konkretne słowo, ale jednocześnie kojarzy się z innym słowem, w ten sposób wzbogacam wrażenie, mam zamiast jednego skojarzenia - dwa. Daje to silne sprężenie , skrót, nakładanie się znaczeń.
Ważne staÅ‚o siÄ™ dla mnie sÄ…siedztwo słów. ChodziÅ‚o nieraz o to, żeby sÅ‚owo nie tylko wiÄ…zaÅ‚o siÄ™ z pierwszym, ale także trzecim lub czwartym z kolei”.

ReasumujÄ…c, poezja BiaÅ‚oszewskiego dokonuje swoistego uÅ›wiÄ™cenia rzeczy niskich, jest to tzw. „sakralizacja” profanum, czyli „profanacja sakrum”. Podmiot liryczny w brzmieniu słów zwiÄ…zanych z sakralnoÅ›ciÄ… i codziennoÅ›ciÄ… bÄ™dzie szukaÅ‚ zarówno podobieÅ„stw, jak i różnic, na zawsze piastujÄ…c tytuÅ‚ poety rupieci:

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies