Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Atlantyda - geneza

Autor: Karolina Marl�ga

Źródłem inspiracji dla Wisławy Szymborskiej podczas pracy nad tym lirykiem była historia Atlantydy – mitycznej krainy będącej siedzibą wysoko rozwiniętej cywilizacji, która prawdopodobnie została zatopiona przez morskie wody w wyniku serii trzęsień ziemi.

Choć do dziś nie udało się potwierdzić w naukowy sposób istnienia czy zatopienia Atlantydy, nie uniemożliwiło to poświęcenia tej niezwykłej krainie wielu wierszy, opowiadań, obrazów czy piosenek. Atlantyda stała się przedmiotem rozlicznych przypuszczeń i poszukiwań, od wieków działa na wyobraźnię twórców.

Szymborska ujawnia w tym wierszu swoją relatywną koncepcję świata. Podobną filozofię rzeczywistości prezentuje także w innym wierszu – „Negatyw”. W tym utrzymanym w lekko żartobliwym tonie poetka: „o tych samych problemach mówi w kontekście bardzo nam bliskim, zgoła nie historiozoficznym a reistycznym. Reizm rozumiemy tu zgodnie z poglądem filozoficznym, sformułowanym przez wybitnego polskiego myśliciela Tadeusza Kotarbińskiego, i głoszącym, iż istnieją tylko rzeczy, konkrety. (…) Atlantyda i Negatyw niosą wspólną wizję świata. Na rzeczywistość składają się bowiem nie tylko przedmioty, uczucia, relacje międzyludzkie, które uważamy za oczywiste, które postrzegamy i rozumiemy, ale również światy zapomniane, których los jedynie jesteśmy w stanie przeczuć, przedmioty, które mogą zmienić nasz sposób myślenia o niej” (Bogdan Zeler „O względności”, [w:] „O poezji Wisławy Szymborskiej (opracowanie szkolne)”, Katowice 1996, s. 31).

Nawiązania do Atlantydy w sztuce i kulturze

Literatura

Pierwsze wzmianki o Atlantydzie wyszły prawdopodobnie od egipskich kapłanów. Zafascynowani istnieniem olbrzymiej wyspy położonej na oceanie za Słupami Heraklesa, zamieszkanej przez bardzo bogate państwo, przekazali te plotki swemu władcy Solonowi.
Zagłada królestwa, która podobno trwała jedną dobę, stała się motywem przewodnim platońskich dialogów (Timaios i Kritias).

Poza tym zajmowali się nią między innymi twórca postaci Conana Barbarzyńcy, Robert E. Howard, przedstawiciel nurtu powieści detektywistycznych, w których głównym bohaterem jest Sherlock Holmes - Arthur Conan Doyle, Pierre Benoit, Aleksy Tołstoj, norweska pisarka znana przede wszystkim z bestsellerowej serii „Saga o Ludziach Lodu” - Margit Sandemo, czy Andy McDermott.

Motyw Atlantydy zainspirował także autora cyklu „Władca Pierścieni” J.R.R. Tolkiena. Jeden z prekursorów współczesnej literatury fantasy stworzył na jego podstawie wyspę z mitologii Śródziemia, którą nazwał N�menor (lub „Andor”, czyli „Kraina Daru”). Stała się ona miejscem akcji wielu z jego utworów.

Innym dziełem, zainspirowanym mityczną krainą, jest przygodowa powieść „Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi” Juliusza Verne’a, w której słynny Kapitan Nemo odkrywa jej ruiny.

Na polski rynek czytelniczy Atlantydę przeniósł – prócz Wisławy Szymborskiej – Maciej Kuczyński. W 1967 roku ukazała się jego trzecia powieść „Atlantyda, wyspa ognia”. Jest to, jak czytamy na obwolucie: „Niezwykle intrygująca, pełna przygód i nasycona atmosferą tajemnicy opowieść o wędrówce w poszukiwaniu legendarnego lądu, który zaginął tysiące lat temu. Czy Awaru - główny bohater - mimo grożących mu niemal na każdym kroku niebezpieczeństw, zdoła odkryć sekret Atlantydy i poznać los jej mieszkańców? Kim są ludzie, którzy próbują mu w tym przeszkodzić?”.

Kino

Motyw Atlantydy w kinie reprezentują przede wszystkim dwa dzieła. Jeden, przeznaczony dla najmłodszych, nosi tytuł „Atlantyda - Zaginiony ląd”. Ten animowany, wyprodukowany w 2001 roku przez wytwórnię Walta Disneya obraz wyreżyserowali Kirk Wise i Gary Trousdale. Razem stworzyli także inne, znakomite animacje (1996 – „Dzwonnik z Notre Dame”, 1991 – „5319Piękna i Bestia”, 1989 – „31366Cranium Command”).

strona: 1 2