Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Lament - geneza


Wiersz „Lament” wszedł w skład tomiku poezji Tadeusza Różewicza, zatytułowanego „Niepokój” (1947). Zbiór ten uważany jest za właściwy debiut autora wywodzącego się z pokolenia Kolumbów, mimo iż tworzył on już przed wojną. Pierwsze próbki pióra Różewicza można odnaleźć w między innymi w czasopismach „Pod znakiem Marii” i „Czerwone Tarcze”. W 1944 roku opublikował napisane razem z bratem Januszem „Echa leśne”, a dwa lata później satyryczny zbiór „W łyżce wody”.

Wracając do „Niepokoju”, jest on poetyckim manifestem wszystkich cech, które później będzie można odnaleźć w innych zbiorach poety (np. oszczędność środków artystycznych na rzecz prostego, wręcz potocznego języka czy częste posługiwanie się kulturowymi oraz biblijnymi aluzjami).

Opublikowane w tomie wiersze „Lament” oraz „Ocalony” są po dziś dzień jednymi z najczęściej omawianych w kontekście zmian, jakie w ludziach wywołała wojenna rzeczywistość. O realizacjach tego motywu rozpisała się Bernadetta Żynis, autorka opracowania rozdziału o współczesnej literaturze, opublikowanego w zbiorowym dziele „Ilustrowane dzieje literatury. Od antyku do współczesności”.

„Trwanie Różewicza w tragicznym rozpoznaniu współczesnego świata polega na odkryciu, że metafizyczna pustka, którą odsłoniła wojna, jest pustką istniejącą także w świecie, który miał zostać „odbudowany”. Takie tomy poetyckie jak; Uśmiechy (1955), Poemat otwarty (1956), Rozmowa z księciem (1960), Głos Anonima (1961), Zielona róża (1961), Nic w płaszczu Prospera (1962), Twarz trzecia (1968), Regio (1969), Duszyczka (1977), Na powierzchni poematu i w środku (1983), Płaskorzeźba (1991) - (to nie wszystkie wydane przez poetę tomy poezji), stanowią zapis późniejszego rozczarowania Różewicza i poczucia bezradności wobec świata „po Oświęcimiu”. Bohater utworów Różewicza to człowiek wewnętrznie rozbity, zdezintegrowany, uprzedmiotowiony, zniewolony przez technikę, biologię, przeszłość, człowiek zagubiony. Nie potrafi odnaleźć drogi w świecie – śmietniku, gruzowisku pustych form kształtujących niegdyś świat wartości. W prozatorskim utworze Śmierć w starych dekoracjach (1970) wartości czasu przeszłego zostały wyraźnie ukazane jako puste, gipsowo – tekturowe atrapy, od dawna pozbawione istotnych treści. „Głodny w obozie jenieckim / układał ze śmieci / nowy świat / wśród tych śmierci i śmieci” (Opowiadanie dydaktyczne).Tej pesymistycznej diagnozie towarzyszy jednak i moralistyczna przestroga (np. List do ludożerców czy Koncert życzeń, Przepaść). Poeta nie szuka jednak oparcia w tym co przeszłe i już puste; „nie wierzę / nie wierzę od przebudzenia / do zaśnięcia” (Cierń). Jednocześnie próby ułożenia „nowego świata”; „nie dają wyników / rozdziera się / wzdłuż / od krtani po odbyt / (…) wkładano mu w usta „filozofię” / sprzątano usuwano / papierową papkę” (***drze się miękko…)” (Bernadetta Żynis, „Literatura współczesna”, [w:] „Ilustrowane dzieje literatury. Od antyku do współczesności”, Bielsko-Biała 2003, s. 440 -443).


Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „Romantycznością” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

Przyboś Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
Głos w sprawie pornografii - analiza
Głos w sprawie pornografii - intepretacja
Głos w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i początek - analiza
Koniec i początek - interpretacja
Koniec i początek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Śpieszmy się - interpretacja
Śpieszmy się - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies