Termopile polskie - geneza ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Termopile polskie - geneza

Autor: Karolina Marlêga

„Jest przecież Różewicz z okresu Niepokoju i Czerwonej rÄ™kawiczki, niemiÅ‚osiernie okaleczony przez szkolnÄ… heurezÄ™ i propagandowy mit jako wyraziciel, jeszcze do niedawna wedÅ‚ug jÄ™zyka tej propagandy, jedynego, „sÅ‚usznego”, totalitarnego syndromu w wersji antyniemieckiej. W tym wypadku „rzeczywistość koncentracyjna” autora Czerwonej rÄ™kawiczki padaÅ‚a ofiarÄ… niejednej manipulacji aż do swego rodzaju przesytu jego twórczoÅ›ciÄ… wÅ‚Ä…cznie. Jest przemilczany Różewicz z okresu „socrealizmu”, a nastÄ™pnie twórcza z okresu lat sześćdziesiÄ…tych i późniejszych, w którego dziele, w tym także w poezji, pojawiÅ‚a siÄ™ problematyka krytyki współczesnej cywilizacji oraz kultury masowej” – sÅ‚owa Piotra Kuncewicza, zaczerpniÄ™te z rozdziaÅ‚u „Tadeusz Różewicz” (P. Kuncewicz, „Agonia i nadzieja”, t. 2: „Literatura polska od 1939”, Warszawa 1993, s. 94) najpeÅ‚niej oddajÄ… Å›wiatopoglÄ…d poety zarówno z czasów publikowania pierwszych tomów twórczoÅ›ci, jak i z późniejszych lat.

Liryk „Termopile polskie” pochodzi wÅ‚aÅ›nie z przywoÅ‚anego zbioru „Niepokój”. Różewicz siÄ™gnÄ…Å‚ w nim po znany z rozmaitych legend i podaÅ„ motyw bitwy pod Termopilami. W sierpniu 480 roku p.n.e. na przesmyku Termopile doszÅ‚o do starcia wspieranych przez Spartan Greków z Persami. Ten epizod drugiej wojny perskiej, zakoÅ„czony zgnieceniem przez greckÄ… falÄ™ perskich wojsk (Å›mierć poniosÅ‚o 6400 Persów), zapisaÅ‚ siÄ™ w europejskiej kulturze jako symbol bohaterskiego mÄ™czeÅ„stwa Spartan i ich dożywotniej wiernoÅ›ci wyznawanym ideaÅ‚om. StaÅ‚o siÄ™ tak z racji Å›mierci prawie wszystkich żoÅ‚nierzy, pochodzÄ…cych ze Sparty.
Nasi przodkowie, zainspirowani doniosłymi wydarzeniami pod Termopilami, wykorzystali tą nazwę na określenie czterech ważnych bitew w historii Polski:
1. Bitwa pod WÄ™growem, rozegrana 3 lutego 1863 roku. Ten epizod z powstania styczniowego, zakoÅ„czony tryumfem Polaków, natchnÄ…Å‚ francuskiego poetÄ™ Augusta Barbiera do napisania wiersza „Atak pod WÄ™growem”. PowstaÅ‚y zaledwie kilkanaÅ›cie dni po bitwie – bo już 13 marca – tekst jest porównaniem natarcia polskich kosynierów na rosyjskie armaty do heroicznych walk starożytnych Spartan. Barbier bitwÄ™ pod WÄ™growem ochrzciÅ‚ mianem „Polskich Termopil”:
„I zajaÅ›niaÅ‚y owe wielkie czyny,
Jakich nam dzieje przedstawiają całe
Gdy dwóchset młodzi, jak Termopil syny,
By resztę braci zasłonić się dało,
Mężnie na paszcze rzuca się armatnie
I tam znajduje swe chwile ostatnie”.
SformuÅ‚owanie „Polskie Termopile” staÅ‚o siÄ™ ogromnie popularne w caÅ‚ej ówczesnej Europie. Wiele lat później Kamil Cyprian Norwid użyÅ‚ go ponownie. Jego wiersz „Vanitas” jest zestawieniem postawy kosynierów i Spartan:
„Grek ma wiÄ™cej Å›wietnych w dziejach kart
Niż łez... w mogile -
U Polaka tyle Węgrów wart,
Tyle!... co Termopile...”.
W Å›lady Norwida poszÅ‚a także Maria Konopnicka, która w 1904 roku napisaÅ‚a wiersz „Bój pod WÄ™growem”:
„(…)
Obcy piewca cześć oddając
Takiej męstwa sile,
Nazwał bitwę pod Węgrowem
Polskie Termopile”
2. Bitwa pod Zadwórzem z 17 sierpnia 1920 roku, rozegrana w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Do walki o caÅ‚ość ziem kresowych ustawiÅ‚ siÄ™ batalion polskich wojsk. Ochotnicy, wywodzÄ…cy siÄ™ przede wszystkim z mÅ‚odzieży, stanÄ™li w obronie Lwowa (stÄ…d ich nazwa – ObroÅ„cy Lwowa). 330 polskich żoÅ‚nierzy pod dowództwem kpt. BolesÅ‚awa ZajÄ…czkowskiego zgodnie zagrodziÅ‚o drogÄ™ oddziaÅ‚om 1. Armii Konnej Siemiona Budionnego, rosyjskiego i radzieckiego dowódcy wojskowego, który w późniejszych latach peÅ‚niÅ‚ ważne paÅ„stwowe funkcje (m. in. I zastÄ™pca komisarza obrony ZSRR, Główny Inspektor Ministerstwa Obrony ZSRR, MarszaÅ‚ek ZwiÄ…zku Radzieckiego w 1935, trzykrotny Bohater ZwiÄ…zku Radzieckiego - lata 1958, 1963, 1968, deputowany i czÅ‚onek Prezydium Rady Najwyższej ZSRR). W wyniku zaciekÅ‚ej walki pod Zadwórzem 318 Polaków poniosÅ‚o Å›mierć, kilkunastu zostaÅ‚o rannych, kilku dostaÅ‚o siÄ™ do niewoli, a kpt. ZajÄ…czkowski - nazywany notabene „polskim Leonidasem”, czyli postrzegany jako symbol bohaterstwa i poÅ›wiÄ™cenia w sytuacji bez wyjÅ›cia, popeÅ‚niÅ‚ z kilkoma żoÅ‚nierzami samobójstwo. Mimo tych strat bolszewikom nie udaÅ‚o siÄ™ zdobyć miasta.

strona:    1    2    3  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies