Widzenie katedry w Chartres - geneza ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Widzenie katedry w Chartres - geneza

Autor: Karolina Marlêga

NajczÄ™stszymi opiniami, wystÄ™pujÄ…cymi w krytycznych opracowaniach poezji Przybosia sÄ… te traktujÄ…ce o wybitnym indywidualizmie jego poezji. Jej intelektualizm, retoryczność, konstruktywizm i kreacjonizm zauważyÅ‚ już niejeden badacz twórczoÅ›ci poetów dwudziestolecia miÄ™dzywojennego, a sÅ‚ynne sÅ‚owa autora „Póki my żyjemy” - „Nie ten jest poetÄ…, kto najsilniej czuje” – sÄ… tego dowodem same w sobie.

Przybosiowa idea „robienia” wierszy ze słów, podkreÅ›lanie na każdym kroku znaczenia sÅ‚owa oraz zdania poetyckiego, gÅ‚Ä™bokie samouÅ›wiadomienie roli swojej i swoich dzieÅ‚ oraz propagowane rezygnowania w akcie twórczym z emocjonalnoÅ›ci sprawiajÄ…, iż wywarÅ‚ on ogromny wpÅ‚yw nie tylko na współczesnych sobie poetów, lecz także na tych tworzÄ…cych w dzisiejszych realiach. TytuÅ‚ mistrza konstruktywizmu nie zostaÅ‚ mu przyznany omyÅ‚kowo.

„Domagano siÄ™, aby wiersz – mimo jÄ™zykowego nowatorstwa – nosiÅ‚ wyraźne Å›lady celowego uporzÄ…dkowania (sam Peiper zwykÅ‚ porównywać pisanie wiersza do budowy domu). W tym też sensie sÅ‚ynne stwierdzenie Przybosia: „Usprawnienie jÄ™zyka, tego najbardziej spoÅ‚ecznego narzÄ™dzia, oto obiektywnie spoÅ‚eczna wartość poezji. Nowoczesna poezja to wynalazcze laboratorium coraz sprawniejszych sposobów ekspresji jÄ™zykowej” (PaweÅ‚ Dybel, „MiÄ™dzy sÅ‚owami ku Å›wiatÅ‚u – Julian PrzyboÅ›”, [w:] „Poeci dwudziestolecia miÄ™dzywojennego”, cz. 2, pod redakcjÄ… Ireny Maciejewskiej, Warszawa 1982, s. 99-100).

Obok „Notre Dame”, „Widzenie katedry w Chartres” jest drugim z wierszy Juliana Przybosia dotyczÄ…cym Paryża. Wnikliwy czytelnik dostrzeże w nim niezwykÅ‚Ä… atmosferÄ™ paryskich ulic, poczuje niepowtarzalny smak pieczonych kasztanów i wsÅ‚ucha siÄ™ w dźwiÄ™ki akordeonowej muzyki. Wyobraźnia Przybosia nie zna granic, potrafi podporzÄ…dkować sobie każdy krajobraz i otoczenie, czego dowodzi caÅ‚Ä… jego twórczość, zarówno ta z nurtu „miejskiego”, jak i wiejskiego” - na przykÅ‚ad liryk „Chwila” z tomu „W gÅ‚Ä…b lasu”:
„Leżę opryskany jaskrami na trawie
Jak jętki drgają nad stawem rojne iskry upału.
SpoglÄ…dnÄ™, ze wzroku rozwinÄ™
Kwiat dmuchawiec
W błękit się wzbija
W powiewie zapachu
ginÄ™
I jednodniowy mijam”.

WracajÄ…c do genezy „Widzenia”, poeta poÅ›wiÄ™ciÅ‚ je katedrze w Chartres (Cathédrale Notre-Dame de Chartres) - budowli sakralnej wzniesionej w gotyckiej stylistyce i zadedykowanej NajÅ›wiÄ™tszej Marii Pannie we Francji. ZauroczyÅ‚ siÄ™ niÄ…, gdy w 1938 roku porzuciÅ‚ wieloletniÄ… pracÄ™ nauczycielskÄ… w Cieszynie i wyjechaÅ‚ na stypendium do Paryża. Podróż ta zaowocowaÅ‚a zwiedzeniem niemal caÅ‚ej Europy Zachodniej i uwiecznieniem w wierszach jej najpiÄ™kniejszych miast - Francji, WÅ‚och, Szwajcarii oraz ich wspaniaÅ‚ych osiÄ…gnięć architektury i oglÄ…danych krajobrazów.
„Zmiana otoczenia, pobyt w centrum europejskiej cywilizacji i kultury okazaÅ‚y siÄ™ potężnym bodźcem zapÅ‚adniajÄ…cym wyobraźniÄ™ poety. Powstaje szereg wierszy o niespotykanej dotÄ…d sile wyrazu, wizja poetycka wyostrza siÄ™, a tradycyjne motywy ulegajÄ… daleko idÄ…cym przeobrażeniom” (PaweÅ‚ Dybel, „MiÄ™dzy sÅ‚owami ku Å›wiatÅ‚u – Julian PrzyboÅ›”, [w:] „Poeci dwudziestolecia miÄ™dzywojennego”, cz. 2, pod redakcjÄ… Ireny Maciejewskiej, Warszawa 1982).

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies