Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Nic dwa razy - analiza

Autor: Karolina Marlga

„Nic dwa razy” Wisławy Szymborskiej to tekst o prostej, klarownej kompozycji oraz silnie zrytmizowanej strukturze. Składa się z siedmiu czterowersowych zwrotek o regularnym toku ośmiozgłoskowca, scalonych żeńskimi rymami (wersy drugi i czwarty z wyjątkiem w przedostatniej strofie, gdzie rymują się także linie pierwsza i trzecia), co zapewnia płynność i melodyjność, udowodnione wielokrotnymi aranżacjami muzycznymi wiersza.

Na popularność w wersji śpiewanej ma wpływ także nieskomplikowany, „dwójkowy” rytm utworu (czterostopowiec trocheiczny), na który składają się częste powtórzenia słów i konstrukcji zdaniowych oraz równa liczba sylab w każdym wersie (osiem).

Prostota cechuje także konstrukcję podmiotu lirycznego, mimo iż w pierwszych dwóch strofach występuje w liczbie mnogiej, w czwartej jest kobietą.

Szymborska nie odstąpiła od powielanej przez siebie tendencji do ograniczenia wyszukanych środków stylistycznych na rzecz języka potocznego.
„unika językowego patosu, celebry, pozerstwa, teatralizacji i drapowania stylu, namaszczenia, literackości, erudycyjności na pokaz. Jest mistrzynią potoczności. Korzysta z języka potocznego, umie czerpać z zasobu kolokwializmów, umie z pomysłowością stosować frazeologię mowy mówionej (…) Łączy powyższą prostotę stylu z kunsztem metafory i bogactwem wyobraźni. Jest doskonała w celnym nazywaniu sytuacji i nastrojów, potrafi przeprowadzić mistrzowskie studium przedmiotu. (…) Zachowuje jakby idealną równowagę pomiędzy mową symboli a mową konkretów, między językiem poetyckim a językiem rzeczowym i dyskursywnym (…) wyraźnie dba o prywatność, jednostkowość i konfesyjność podmiotu lirycznego” (Leszek Żuliński, „Lekcje z Szymborską”, Bochnia 1996).

Użycie potoczyzmów nie uniemożliwiło autorce przemycania elementów filozofii Heraklita (tekst „To, co się różni, zgadza się ze sobą”) czy Leibniza i jego „Nawet dwie krople wody różnią się od siebie co do istoty”.

Kolejną cechą formalną wiersza jest powielona w nim zasada „liczenia” do dwóch:
  • „dwa razy”,

  • „dwie noce”,

  • „dwa pocałunki”,

  • „dwa spojrzenia”,

  • „dwie krople wody”.
Analizując „Nic dwa razy”, należy zauważyć także obecną w nim regułę kontrastowania przeciwieństw:
  • „zrodziliśmy się – pomrzemy”,

  • „zima – lato”,

  • „dzień – noc”,

  • „wczoraj – dziś”,

  • „okno – ściana”.


Mimo iż wiersz pod względem językowym jest przykładem tekstu pełnego słownictwa potocznego, to jednak zostało one użyte do sformułowania, „złotych myśli”, przysłów i związków frazeologicznych. Powszechnie znana jest obecna tam, żartobliwa formułka „zrodziliśmy się bez wprawy i pomrzemy bez rutyny”, której znaczenie wyjaśnia Anna Węgrzyniakowa: „Wprawa” (pojęcie określające pożądaną sprawność działania, myślenia) i „rutyna” (w niej groźba nadmiernej specjalizacji, automatyzmu) – niestety i na szczęście- są niemożliwe w „szkole życia”, będącej pasmem przykrych albo radosnych niespodzianek”. (A. Węgrzyniakowa, „Nic dwa razy Szymborskiej”, [w:] „Słownik Literatury Polskiej XX wieku”, Katowice 2001, s. 446).

Autorka opracowania o twórczości Noblistki poddała analizie także inne powiedzonko z wiersza - „podobni do siebie jak dwie krople wody”, które jej zdaniem wnosi pierwiastek oryginalności: „Dowcipne przekształcenie utartego zwrotu narusza powszechne mniemanie o podobieństwie dwu kropel wody. Operacja na języku potocznym burzy stereotypowe wyobrażenie ładu opartego na podobieństwach, ingeruje w uniwersalistyczną (więc utopijną) wizję świata: jeśli wszystko zdarza się tylko raz, to i krople wody muszą się różnić (…)Poetka uwodzi skromnością. Efektowna pointa niejako „naturalnie” wynika z przyjętej strategii myślenia. Monolog otwiera potoczna formuła panta rei, zamyka go przypomnienie Heraklitejskiej zasady ścierania się przeciwieństw. Bo miłość to „napaść na niepodobieństwo”, fascynacja tajemnicą Innego, której źródłem jest właśnie różnica. A różnice się przyciągają” (A. Węgrzyniakowa, dz. cyt.).

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „Romantycznością” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

Przyboś Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
Głos w sprawie pornografii - analiza
Głos w sprawie pornografii - intepretacja
Głos w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i początek - analiza
Koniec i początek - interpretacja
Koniec i początek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Śpieszmy się - interpretacja
Śpieszmy się - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies