Który skrzywdziłeś - analiza ostatnidzwonek.pl
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Który skrzywdziłeś - analiza

Autor: Karolina Marlêga

„SpoÅ›ród wielu cech charakteryzujÄ…cych postawÄ™ poetyckÄ… CzesÅ‚a­wa MiÅ‚osza warto wymienić perfekcjonizm, szlachetność stylu i jÄ™zy­ka (chociaż pozorna prostota okazuje siÄ™ czÄ™sto zÅ‚udna), skÅ‚onność do ironicznego dystansu i autoironii, wielogÅ‚osowość i dyskursywność, upodobanie do filozoficznych, historycznych i metafizycznych refleksji. Klasyczność formy i klarowność kompozycji oraz gÅ‚Ä™bokie zanurzenie w tradycji kulturowej poeta Å‚Ä…czy z żarliwoÅ›ciÄ… tonu i ża­rem emocjonalnego zaangażowania. CzÄ™sto pesymistyczny i gorzki, nie waha siÄ™ nigdy stanąć w obronie pokrzywdzonych – w tym sensie jest poetÄ… przegranych” (Irena Nowacka, „Poezje CzesÅ‚awa MiÅ‚osza”, Lublin 2006).

AnalizujÄ…c kompozycjÄ™, użyte Å›rodki artystycznego wyrazu oraz kreacjÄ™ podmiotu lirycznego, który przyjmuje wiele ról (sÄ™dziego, oskarżyciela czy etyka), wiersz CzesÅ‚awa MiÅ‚osza „Który skrzywdziÅ‚eÅ›” należy zaklasyfikować do moralitetu. Przemawia za tym jeszcze jeden argument – podjÄ™te problemy, oscylujÄ…ce wokół uniwersalnych i nietracÄ…cych na ważnoÅ›ci tematach i wartoÅ›ciach (skutki uczynionego zÅ‚a, nieodwracalność kary, terror i jego konsekwencje).

Pod wzglÄ™dem konstrukcji, a zwÅ‚aszcza podniosÅ‚ego sÅ‚ownictwa („radzi”, „spisane bÄ™dÄ…”) oraz uksztaÅ‚towania wierszowego (regularny 11-zgÅ‚oskowiec) cechÄ… formalnÄ… wiersza jest także luźne - można nawet powiedzieć ironiczne – nawiÄ…zanie do popularnych w Å›redniowieczu utworów okolicznoÅ›ciowych, w których dworzanie chwalili cnoty swoich królów (tzw. poezja dworska). W przypadku utworu „Który skrzywdziÅ‚eÅ›” mamy wrÄ™cz odwrotnie – autor pragnie potÄ™pić, a nie gloryfikować postÄ™powanie swojego wÅ‚adcy.

W podmiocie lirycznym należy rozpoznać zdającego sobie sprawę z ciążącego na nim obowiązku zdemaskowania despotycznego władcy poetę (liryka zwrotu do adresata, inwokacyjna, apelu). Przybrawszy rolę oskarżyciela, wypowiada się w imieniu całej zbiorowości ludzi pokrzywdzonych przez posiadającego władzę ciemiężyciela (chodzi nie tylko o konkretną osobę, lecz także o cały totalitarny system). Przyświecającą mu misyjność oraz świadomość czyhającego niebezpieczeństwa doskonale uwidocznia wers z trzeciej strofy, w której mówi:
„(…) Poeta pamiÄ™ta
Możesz go zabić – narodzi siÄ™ nowy”. 
Adresatem słów pierwszoosobowego podmiotu jest osoba nie tylko posiadajÄ…ca, ale i nadużywajÄ…ca wÅ‚adzy w czysto prywatnych lub majÄ…cych na celu umocnienie swojej pozycji celach (formy czasowników w drugiej osobie liczby pojedynczej, zaimki osobowe). SformuÅ‚owane przez podmiot ostrzeżenie przed nieuniknionymi konsekwencjami lekceważenia jednostki z czasem przechodzi w apel o szczerÄ… samokrytykÄ™ oraz uczciwe przyjrzenie siÄ™ postÄ™powaniu poniżajÄ…cego zwykÅ‚ego czÅ‚owieka dyktatora. Ta część wywodu poety jest zÅ‚ożona z pojedynczych, zwiÄ™zÅ‚ych zdaÅ„, doskonale speÅ‚niajÄ…cych swojÄ… rolÄ™ – zwrócenia uwagi na wzburzenie oraz kategoryczność i determinacjÄ™ poety:
„(…)Poeta pamiÄ™ta
Możesz go zabić - narodzi się nowy.
Spisane bÄ™dÄ… czyny i rozmowy”.
Cały wiersz opiera się na apostrofach, które mają zmusić dyktatora - adresata monologu - do chwili refleksji:
„Który skrzywdziÅ‚eÅ› czÅ‚owieka prostego
Åšmiechem nad krzywdÄ… jego wybuchajÄ…c,
Gromadę błaznów koło siebie mając
Na pomieszanie dobrego i złego
Choćby przed tobą wszyscy się skłonili
Cnotę i mądrość tobie przypisując,
Złote medale na twoją cześć kując,
Radzi że jeszcze jeden dzień przeżyli,

Nie bÄ…dź bezpieczny (…)”.
Warto zwrócić także na ciekawe i celowe wykorzystanie wyrazu „choćby”, ukazujÄ…cego w caÅ‚ej peÅ‚ni pozorność i powierzchowność wÅ‚adzy wodza.

Tekst składa się z czterech strof - pierwsza liczy pięć wersów, a każda następna jest o jedną linijkę krótsza, przez co wiersz przypomina sonet (brak ostatniego wersu).

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza
Mironczarnia – interpretacja i analiza
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza

Różewicz Tadeusz
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza

Twardowski Jan
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies