Przesłanie Pana Cogito - analiza - strona 3
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Przesłanie Pana Cogito - analiza

Autor: Karolina Marlêga

„powtarzaj wielkie sÅ‚owa powtarzaj z uporem
jak ci co szli przez pustyniÄ™ i ginÄ™li w piasku”.

Prócz tego nawiÄ…zania o formalnej Å‚Ä…cznoÅ›ci „PrzesÅ‚ania” z BibliÄ… Å›wiadczÄ… jeszcze inne kwestie: kilkakrotne użycie dystychu niczym wersetów, stosowanie podobnych struktur skÅ‚adniowych czy liczne wyko­rzystanie spójnika „a” (podobnie jak w przypowieÅ›ciach).

Utwór napisany jest prostym i zrozumiaÅ‚ym jÄ™zykiem, jednak jego recepcja wymaga od czytelnika znajomoÅ›ci wielu innych tekstów kultury. ChcÄ…c postawić adresatowi swego „PrzesÅ‚ania” jakiÅ› wzór, Pan Cogito wymienia bohaterów europejskich dzieÅ‚: wystÄ™pujÄ…cego w „Iliadzie” Homera Hektora, herosa starobabiloÅ„skiej pieÅ›ni epickiej z III tysiÄ…clecia p.n.e. Gilgamesza oraz wzorowego rycerza ze starofrancuskiego poematu Rolanda:
„(…) do grona zimnych czaszek
do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda
obroÅ„ców królestwa bez kresu i miasta popiołów”.
Mimo zÅ‚udy pozornej harmonii, wywoÅ‚anej stosunkowo czytelnym ukÅ‚adem graficznym, Herbert siÄ™gnÄ…Å‚ po zbudowane czÄ™sto na niespójnoÅ›ci lub przeciwstawieniu oksymorony. Wyrażenie „zÅ‚ote runo nicoÅ›ci” odsyÅ‚a czytelnika do mitologii greckiej i opowieÅ›ci o Jazonie, który wyprawiÅ‚ siÄ™ wraz z innymi Argonautami po strzeżonÄ… przez smoka, cudownÄ… skórÄ™ baraniÄ… ze zÅ‚otÄ… weÅ‚nÄ…. W „PrzesÅ‚aniu” nagroda za bohaterskie zachowanie okazuje siÄ™ jednak bezwartoÅ›ciowa – mitologiczne „zÅ‚ote runo” okazuje siÄ™ być „runem nicoÅ›ci”. Mimo iż czÅ‚owiek stara siÄ™ każdego dnia, w zamian nie otrzymuje nic.
Innym oksymoronem jest „ciemna gwiazda”:
„czuwaj - kiedy Å›wiatÅ‚o na górach daje znak - wstaÅ„ i idź
dopóki krew obraca w piersi twojÄ… ciemnÄ… gwiazdÄ™”.

Herbert dokonał także zabiegu personifikacji. Dotyczy on pojęcia Pogardy i Gniewu, pisanych w tekście wielkimi literami:
„a Gniew twój bezsilny niech bÄ™dzie jak morze
ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych
niech nie opuszcza ciebie twoja siostra Pogarda
dla szpiclów katów tchórzy - oni wygrają
pójdą na twój pogrzeb i z ulgą rzucą grudę
a kornik napisze twój uÅ‚adzony życiorys”.

Intencją podmiotu było zwrócenie uwagi adresata na ważność utrzymywania cały czas na takim samym, wysokim poziomie intensywności tych uczuć, by nikt nigdy nie mógł zmanipulować go i wymusić na nim przebaczenia.

Poza tymi w utworze w warstwie leksykalnej i frazeologicznej sÄ… jest widoczna elipsa, metonimia („obalonych w proch”), antyteza („bezsilny niech bÄ™dzie jak morze”, „zdobÄ™dziesz dobro którego nie zdobÄ™dziesz”).

ReasumujÄ…c, Pan Cogito sformuÅ‚owaÅ‚ swoje „PrzesÅ‚anie”: „wprost, dobitnie, używajÄ…c bezpoÅ›rednich i jednoznacznie brzmiÄ…cych zdaÅ„ rozkazujÄ…cych. Ton utworu jest wysoki, patetyczny, ale szczery, nie sztuczny czy nadÄ™ty. To korzystne poÅ‚Ä…czenie prostoty i wzniosÅ‚oÅ›ci stanowi o wielkiej sile wyrazu. Czytelnik odbiera polecenia Pana Cogito jako nakazy wielkiej wagi, a przy tym – skierowane wÅ‚aÅ›nie do niego, jednostkowo, indywidualnie. Przy caÅ‚ej swojej prostocie i bezpoÅ›rednioÅ›ci utwór niesie z sobÄ… dziedzictwo filozoficzne – można siÄ™ tu dopatrzyć postawy stoickiej, filozofii zÅ‚otego Å›rodka, myÅ›li egzystencjalnej i franciszkaÅ„skiego solidaryzowania siÄ™ z naturÄ…” (U. Lementowicz, dz. cyt., Lublin 2003).

strona:    1    2    3  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Mironczarnia – interpretacja i analiza
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies