U wrót doliny - interpretacja - strona 2
Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

U wrót doliny - interpretacja

Autor: Karolina Marlêga

Nastanie września 1939 roku można porównać do biblijnej Apokalipsy. Ludzie znaleźli się w dramatycznej, wojennej rzeczywistości, gdzie ich człowieczeństwo zostało poddane najokrutniejszym próbom i zastąpione przez pierwotny instynkt przetrwania i biologiczny pęd do życia. O nowych, wojennych realiach świadczą zwroty:
„Po Å›wiÅ›cie eksplozji (...)
Krzyk matek od których odłączają dzieci (...)
Bez bólu poddawali się rozkazom (...)
W zaciśniętych pięściach chowają
Strzępy listów wstążki włosy ucięte
I fotografie (...)”.
Opisane sytuacje i wydarzenia sÄ… wiÄ™c nie tylko abstrakcyjnym nawiÄ…zaniem do Apokalipsy, lecz realnym Å›wiadectwem zagÅ‚ady ludzi w czasie II wojny Å›wiatowej, nazwanej przecież „ApokalipsÄ… speÅ‚nionÄ…”. Tak, jak w swojej wizji Å›w. Jan okreÅ›la liczbÄ™ czekajÄ…cych na SÄ…d Ostateczny na dużą („A byli tak liczni, jak piasek nad brzegiem morza”), tak Herbert ogranicza ich liczbÄ™:
„NaprawdÄ™ jest ich niewielu
(…)
doliczając nawet tych, którzy przyjdą
z kronik bajek i żywotów Å›wiÄ™tych”
Podobieństwo między biblijną a powojenną wizją widać właśnie w uwzględnieniu chrześcijańskiej koncepcji zmartwychwstania. U Herberta zmarli przyjdą podobnie, tak samo jak w Objawieniu Jana:
„I zobaczyÅ‚em umarÅ‚ych, wielkich i maÅ‚ych, którzy stali przed tronem. (...) I zostali osÄ…dzeni umarli wedÅ‚ug ich uczynków, które sÄ… zapisane w ksiÄ™gach. Również morze wyrzuciÅ‚o zmarÅ‚ych, którzy w nim byli. WydaÅ‚y także umarÅ‚ych, którzy w nich byli, Å›mierć i otchÅ‚aÅ„ i każdy zostaÅ‚ osÄ…dzony wedÅ‚ug wÅ‚asnych czynów” (Ap. 20, 12-14).
Analogiczność wnikliwe oko dostrzeże także w obecnym pod koniec liryku fragmencie o podziale ludzi:
„na zgrzytajÄ…cych zÄ™bami
i Å›piewajÄ…cych psalmy”
Podobny opis znajdujemy w Ewangelii według św. Mateusza. W czasie Apokalipsy ludzie mają zostać podzieleni na godnych wstąpienia do Królestwa Niebieskiego i potępionych:
„A On oddzieli jednych ludzi od drugich, tak jak pasterz zwykÅ‚ oddzielać owce od kozłów. I zbierze owce po prawej stronie, a kozÅ‚y po lewej. A potem powie Król do tych, co sÄ… po prawej stronie: Przyjdźcie, bÅ‚ogosÅ‚awieni Ojca mego, weźcie w posiadanie królestwo, które byÅ‚o dla was przygotowane od poczÄ…tku Å›wiata. (...) A potem powie do tych z lewej strony: Idźcie precz ode Mnie, przeklÄ™ci, w ogieÅ„ wieczny, przygotowany diabÅ‚u i anioÅ‚om jego. (...) I pójdÄ… stamtÄ…d: ci na wieczne potÄ™pienie, a sprawiedliwi do życia wiecznego”.
Różnice w obu rozgraniczeniach dotyczą osoby bądź siły, stojącej za przymusowymi rozstaniami rodzin. W Piśmie Świętym za wszystkim stoi Bóg, dzielący ludzi na dobrych i złych podczas Sądu Ostatecznego. Z kolei u Herberta linią rozbicia jest śmierć w obozie koncentracyjnym, a nie kwestie moralności czy etyki.
ReasumujÄ…c, „U wrót doliny” jest tekstem uniwersalnym. Za pomocÄ… nawiÄ…zania do Apokalipsy Å›w. Jana Zbigniew Herbert odniósÅ‚ siÄ™ do tragicznych wydarzeÅ„ II wojny Å›wiatowej, skupiajÄ…c siÄ™ na okrucieÅ„stwie obozów koncentracyjnych i Holocaustu.

„Poeta opisuje i analizu­je współczesnÄ… rzeczywistość, odwoÅ‚ujÄ…c siÄ™ do znaków przeszÅ‚oÅ›ci utrwalonych w mitach i literaturze. Te odniesienia nadajÄ… liryce Herberta wymiar uniwersalizujÄ…cy, wskazujÄ… czytelnikowi źródÅ‚a postaw i zasad moralnych oraz caÅ‚e dziedzictwo kulturowe, w które wpisane sÄ… dzieje myÅ›li, sztuki i przede wszystkim etyki europejskiej. Czerpanie z motywów antycznych, do których poeta ma szczególne upodobanie, nie jest jednak tylko przypominaniem czy od­wzorowaniem tych przekazów, ale ich reinterpretacjÄ…, nowym odczy­taniem, weryfikacjÄ… ustalonych sÄ…dów” (U. Lementowicz, „Poezje Zbigniewa Herberta”, Lublin 2003).

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Baczyński Krzysztof Kamil
Samotność - interpretacja i analiza
Samotność - geneza
Romantyczność - analiza i interpretacja
Romantyczność - geneza
Elegia... (o chłopcu polskim) - analiza
Elegia... (o chłopcu polskim) - interpretacja
Elegia... (o chłopcu polskim) - geneza
Z głową na karabinie - analiza
Z głową na karabinie - interpretacja
Z głową na karabinie - geneza
Historia - analiza i interpretacja
Historia - geneza
Pokolenie (Do palców przymarzły struny...) - analiza i interpretacja
Pokolenie (Wiatr drzewa spienia...) - analiza i interpretacja

Barańczak Stanisław

Białoszewski Miron
Miron Białoszewski jako poeta-lingwista
Miron Białoszewski jako piewca rupieci
Mironczarnia – interpretacja i analiza
Rozprawa o stolikowych baranach - interpretacja i analiza
Leżenia - interpretacja i analiza
Namuzowywanie - interpretacja i analiza
Karuzela z madonnami - interpretacja i analiza
Szare eminencje zachwytu - interpretacja i analiza
Podłogo, błogosław! - interpretacja i analiza

Broniewski Władysław
Soldat inconnu - interpretacja
Bagnet na broń - analiza i interpretacja
Zestawienie „Ballad i romansów” z „RomantycznoÅ›ciÄ…” Adama Mickiewicza
Ballady i romanse - analiza
Ballady i romanse - interpretacja
Soldat inconnu - analiza

Bursa Andrzej
Nauka chodzenia - interpretacja i analiza

Grochowiak Stanisław
Czyści - analiza i interpretacja
Płonąca żyrafa - analiza i interpretacja
Ikar - analiza i interpretacja
Lekcja anatomii - analiza i interpretacja

Herbert Zbigniew
Raport z oblężonego miasta - geneza
Tren Fortynbrasa - interpretacja i analiza
Powrót prokonsula - analiza
Powrót prokonsula - interpretacja
Powrót prokonsula - geneza
U wrót doliny - analiza
U wrót doliny - interpretacja
U wrót doliny - treść
U wrót doliny - geneza
Apollo i Marsjasz - analiza
Apollo i Marsjasz - interpretacja
Apollo i Marsjasz - geneza
Przesłanie Pana Cogito - analiza
Przesłanie Pana Cogito - interpretacja
Przesłanie Pana Cogito - geneza
Potęga smaku - geneza
Potęga smaku - analiza
Potęga smaku - interpretacja
Raport z oblężonego miasta - analiza i interpretacja

Konarski Feliks
Czerwone maki... - interpretacja i analiza
Czerwone maki... - geneza

Lechoń Jan
Herostrates - interpretacja
Herostrates - analiza
Herostrates - geneza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - analiza
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - interpretacja
Pieśń o Stefanie Starzyńskim - geneza

Miłosz Czesław
Ogrodnik - analiza
Ogrodnik - interpretacja
Ogrodnik - geneza
Walc - analiza
Walc - interpretacja
Walc - geneza
Obłoki - interpretacja i analiza
Obłoki - geneza
Który skrzywdziłeś - analiza
Który skrzywdziłeś - interpretacja
Który skrzywdziłeś - geneza
Piosenka o końcu świata - analiza
Piosenka o końcu świata - interpretacja
Piosenka o końcu świata - geneza
W Warszawie - interpretacja i analiza
W Warszawie - geneza
Campo di Fiori - analiza
Campo di Fiori - interpretacja
Campo di Fiori - geneza
Ars poetica? - analiza
Ars poetica? - interpretacja

PrzyboÅ› Julian
Póki my żyjemy - analiza
Póki my żyjemy - interpretacja
Póki my żyjemy - geneza
Widzenie katedry w Chartres - analiza
Widzenie katedry w Chartres - interpretacja
Widzenie katedry w Chartres - geneza
Notre Dame - analiza
Notre Dame - interpretacja
Notre Dame - geneza
Z Tatr - analiza
Z Tatr - interpretacja
Z Tatr - geneza

Różewicz Tadeusz
Bez – interpretacja i analiza
List do ludożerców - interpretacja i analiza
Ocalony - analiza
Ocalony - interpretacja
Warkoczyk - analiza
Warkoczyk - interpretacja
Lament - analiza
Lament - interpretacja
Lament - geneza
Drewno - analiza
Drewno - interpretacja
Matka powieszonych - interpretacja i analiza
Matka powieszonych - geneza
Strach - interpretacja i analiza
Powrót - interpretacja i analiza
Powrót - geneza
Termopile polskie - interpretacja i analiza
Termopile polskie - geneza

Stachura Edward
Wędrówką życie jest człowieka - analiza i interpretacja
Życie to nie teatr - analiza i interpretacja

Szymborska Wisława
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - interpretacja i analiza
Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej - geneza
Utopia - interpretacja i analiza
Utopia - geneza
Niektórzy lubią poezję - analiza
Niektórzy lubią poezję - interpretacja
Sto pociech - analiza
Sto pociech - interpretacja
Sto pociech - geneza
Cebula - analiza
Cebula - interpretacja
Nic dwa razy - analiza
Nic dwa razy - interpretacja
Nic dwa razy - geneza
Jeszcze - analiza
Jeszcze - interpretacja
Jeszcze - motyw Holocaustu
GÅ‚os w sprawie pornografii - analiza
GÅ‚os w sprawie pornografii - intepretacja
GÅ‚os w sprawie pornografii - geneza
Dwie małpy Bruegla - interpretacja i analiza
Dwie małpy Bruegla - geneza
Atlantyda - interpretacja i analiza
Atlantyda - geneza
Koniec i poczÄ…tek - analiza
Koniec i poczÄ…tek - interpretacja
Koniec i poczÄ…tek - geneza
Kot w pustym mieszkaniu - analiza
Kot w pustym mieszkaniu - interpretacja
Kot w pustym mieszkaniu - geneza

Twardowski Jan
O spacerze po cmentarzu wojskowym - interpretacja i analiza
Przezroczystość - interpretacja i analiza
szukam - analiza
szukam - interpretacja
za szybko - analiza
za szybko - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - interpretacja
Åšpieszmy siÄ™ - geneza
samotność - analiza
samotność - interpretacja

Wojaczek Rafał
Ojczyzna - analiza
Ojczyzna - interpretacja
Ojczyzna - geneza
Martwy język - interpretacja i analiza
Martwy język - geneza

Inne



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies