Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Drewno - interpretacja

Autor: Karolina Marl�ga

Ta niezwykła metafora jest także pośrednim nawiązaniem do modlitwy Jezusa w Ogrójcu, w czasie której Syn Boży, zwracając się do swego Ojca słowami „Ojcze mój, jeśli to możliwe, niech Mnie ominie ten kielich!”(Mt. 26, 39), zaczął pocić się własną krwią. Prośba ta jest dowodem na obecność ludzkich odruchów i uczuć w Chrystusie, który – tak jak każdy inny człowiek w jego sytuacji – bał się czekającego go cierpienia, bólu i śmierci.

Wracając do wiersza, zastąpienie przez podmiot odpowiednich w tej sytuacji „kropli” przez „drzazgi”, podkreśla właściwego bohatera liryku – misternie wyrzeźbioną w drewnie figurkę. Porównanie widocznych na niej drzazg do kropli krwi jest niezwykle oryginalne i zapada w pamięć nawet po zakończeniu lektury. Widmo przecinających delikatne ciało Jezusa drewnianych, ostrych i łamliwych drzazg wzmacnia wrażenie bólu, doznawanego w czasie drogi cierniowej przez Zbawiciela.

Kolejny trzywers jest porównaniem konającego Chrystusa do psa:
„w cierniowej obroży
z opuszczoną głową
zbitego psa”.

Ta ekspresyjna i kontrowersyjna zarazem metafora odziera Jezusa z jego boskości ukazując, że cierpi, czuje się poniżony, jest smutny. Umieszczona na jego głowie cierniowa korona przywodzi na myśl charakterystyczną dla wyprowadzanych na spacer psów obrożę (często wysadzaną metalowymi kolcami). Pod jej ciężarem, zmagając się z ogromnym bólem wbijających się w głowę igieł cierniowych, Syn Boży posuwa się powoli do przodu, ze zwieszoną głową, niczym „zbity” czworonóg. Podmiot przedstawił go nie jako „pana” i duchowego przywódcę człowieka, lecz jako jego własność, jako udomowione zwierzę, które wyprowadza się na smyczy. Wybór psa na obiekt porównania jest celowy. Żadne inne zwierze nie jest tak bardzo przywiązane do człowieka, żadne inne nie zniesie tyle razów czy kopniaków, jak właśnie pies. Nie bez przyczyny wśród zwierząt to właśnie on jest symbolem bezbronności, łatwowierności.

Interpretując te wersy należy jeszcze wspomnieć, iż gest opuszczonej głowy przywodzi na myśl wiele wizerunków ukrzyżowanego lub pochylającego się pod ciężarem krzyża Chrystusa:

obrazy „Ukrzyżowanie” Masaccia, „Zdjęcie z krzyża” Caravaggia;
rzeźba „Piet�” Michała Anioła;

obrazy Janiny Blicharskiej-Linar, skupiające się na oddaniu cierpienia Chrystusa za pomocą przyrody;

ikony autorstwa zafascynowanego kulturą prawosławia księdza Stanisława Drąga;

rzeźby ludowe Władysława Gruszczyńskiego, uwieczniającego nieskomplikowane i naiwne sceny „świątków”;

obrazy wykonane w 1905 roku przez słynnego artystę Feliksa Nałęcz Cichockiego;

składająca się z czternastu rysunków obrazujących poszczególne stacje „Droga krzyżowa” wg Norberta Hansa.

Ostatnia linijka tekstu pozornie informuje o defekcie, jakie z upływem czasu narusza misterne drewniane nitki, wklęśnięcia i wypukłości. Poddana zbyt licznym zmianom termicznym czy niekorzystnym warunkom oświetleniowym, drewniana rzeźba wysycha.

Inna interpretacja odnosi się do głównego tematu, określonego przez sam tytuł:
„jak to drewno łaknie”.

Wers jest dowodem, iż bohaterem wiersza jest figurka Chrystusa, a nie sam Zbawiciel. Z drugiej strony odsłania także emocje, targające podmiotem w czasie oglądania drewnianej miniaturki cierpiącego Pana. Widok rzeźby wywołuje w nim współczucie i żal.

W odczytaniu znaczenia końcowego wersu ważne jest także użyte w nim słownictwo. Obecność należącego do stylu wysokiego (literackiego) bezokolicznika „łaknąć” zamiast „pragnąć” nasuwa kolejne już w „Drewnie” skojarzenie z biblijną sceną - konający na krzyżu Jezus wyjawia: „Pragnę” (J. 9, 28). Wybór czasownika „łaknie”, należącego do tej samej rodziny wyrazów, co „łaknienie”, wnosi także konotacje natury biologicznej. Odczytując je jako wyjawienie potrzeby jedzenia, wypowiedziane przez martwe drewno, ujawnia niekonsekwencję podmiotu lirycznego: „Martwe drewno, używane jako materiał rzeźbiarski, zostało więc ożywione przez owo „łaknienie”, przez domaganie się wody” (T. Farent, dz. cyt.).

strona: 1 2 3