Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Współczesność

Campo di Fiori - interpretacja

Autor: Karolina Marl�ga

„Problem jest o wiele bardziej złożony, głęboki, i być może, bardziej przerażający. Bo jeżeli człowiek ginący w imię jakiejś idei nie znajduje słów, którymi mógłby nadać jej ostateczny kształt, potwierdzić ją poprzez porozumienie ze współczesnymi, to albo idea ta jest nikomu niepotrzebna, albo ci, którzy zostają, nie są jej warci. W tej sytuacji czyn ginącego traci w chwili spełnienia się na znaczeniu. Ulega całkowitemu unicestwieniu, zmienia się w czyn nihilisty. Samotność umierającego jest nadaremna, jak nadaremny jest jego czyn”.

„I ci ginący, samotni,
Już zapomniani od świata,
Język nasz stał się im obcy
Jak język dawnej planety.
Aż wszystko będzie legendą
I wtedy po wielu latach
Na nowym Campo di Fiori
Bunt wznieci słowo poety”.

Przytoczona powyżej ostatnia zwrotka wiersza jest podsumowaniem poruszanych przez Miłosza problemów oraz podkreśleniem znaku równości między losem Żydów a historią Bruna (funkcja spójnika „i”). Wypływa z niej ciekawa puenta – poezja ma w sobie wystarczająco dużo siły, aby przeciwstawić się aktom przemocy, wymierzonym przeciw niewinnym ludziom. Powinna stać się językiem porozumienia.

Dotyczący dwóch przenikających się obrazów - rzymskiego placu Campo di Fiori, na którym za kontrowersyjne poglądy spalono na stosie znanego renesansowego myśliciela Giordana Bruna oraz karuzeli przy płonącym warszawskim getcie – wiersz Czesława Miłosza porusza filozoficzne i uniwersalne kwestie, dyskutowane podczas wojny i długo po jej zakończeniu przez najwybitniejszych europejskich intelektualistów, którzy doświadczyli okupacji niemieckiej.

Samotność niewinnie ginących, łatwość zapominania o trudnej przeszłości pozostających przy życiu, obojętność i znieczulenie wynikające z egoizmu człowieka, kwestia współodpowiedzialności świadków za zbrodnie, zatracanie poczucia prawdy z upływem czasu – wszystkie te problemy stanowią czołowe etyczne zagadnienia ludzkości, podejmowane także w wierszu. Poza tym utwór porusza również motyw funkcji poety oraz poezji w powojennej rzeczywistości.

Zdaniem naszego Noblisty - świadka lat okupacji i koszmaru wojennego, poezja powinna poszukiwać analogii między wydarzeniami z przeszłości a tymi znanymi z codziennego życia. Poprzez przytoczenie historii z Campo di Fiori oraz z warszawskiego getta, poeta powinien „wzniecać bunt” i uzmysłowić ludziom, że historia niestety lubi się powtarzać – muszą być czujni i postępować zgodnie z moralnymi imperatywami, aby uchronić się przez kolejnym Campo di Fiori. Rolę poezji według Miłosza doskonale oddaje fragment rozdziału „Literatura współczesna”, autorstwa Bernadetty Żynis:
„W wierszu (…) został poruszony m.in. problem odpowiedzialności za słowo, szczególnie „słowo poety” zdolne „wzniecać bunt” – bunt przeciwnika obojętności, powściągliwości, życiu w kłamstwie i niesprawiedliwości. Poezja powinna spełniać funkcję i intelektualną, i etyczną (odpowiedzialność za wybory i ich konsekwencje). Uniwersalistyczne poszukiwania Miłosza i jego historiozoficzna pasja pozwoliły mu spojrzeć na doświadczenie okupacji jak na „epizod” w historii – okiem ironicznego obserwatora, szyderczo, ale i współczująco, jak ktoś, kto wolny od narodowych wmówień i mitów potrafi dokonać intelektualnej oceny doświadczanego czasu i w chaosie wytropić porządek” (B. Żynis, „Literatura współczesna”, [w:] „Ilustrowane dzieje literatury. Od antyku do współczesności”, Bielsko-Biała 2003, s. 436 – 437).

Nacisk na dokumentowanie i ratowanie przez przeinaczeniem prawdy kładzie również w interpretacji utworu Irena Nowacka:
„Poe�ta bierze bowiem na siebie zobowiązanie do ocalenia pamięci zbioro�wej, a tym samym przywraca szansę przywrócenia łączności pomię�dzy zerwanymi ogniwami dziejów. Zadaniem poezji jest zatem pa�trzeć i widzieć, dostrzegać, notować, zapisywać, utrwalać w pamięci, stać na straży „legendy”, ożywiać przeszłość i historię. „Słowo poe�ty” winno budzić sumienia, bronić resztki człowieczeństwa w czło�wieku, strzec nas przed śmiercią moralną – gorszą od fizycznej” (Irena Nowacka, „Poezje Czesława Miłosza”, Lublin 2006).

strona: 1 2 3 4